Simbaabuwee

Pɩlɩɩna Wikipediya
Simbaabuwee
Zimbabwe

Simbaabuwee tɛlɛŋa

Simbaabuwee Kɩɖaʋ kɩdɛɛka

Simbaabuwee Ɛjaɖɛ tɛ tampaɣ
Tʋmɩyɛ taa kʋnʋmɩŋ: .
Tɛtʋ sɔsɔtʋ: .
Ɛjadɛ kɛ mbʋ yɔ: .
Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ: Emmerson Mnangagwa
Ɛjaɖɛ walanzɩ: 390,757 km²
Samaɣ ñʋʋ: 12,973,808 (2012)
Tɛtʋ hɔɔlʋʋ samaɣ ñʋʋ: 26 km²
Internet nimaɣ: .zw

Simbaabuwee kɛna Afrika nɛ hɛkʊ nɛ hɛkʊ taa ɛjaɖɛ naɖɩyɛ. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa lɛ, Afrika nɛ Hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ nɛ Pɔcɩwaanaa ɛjaɖɛ pɛwɛna, wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa lɛ, Moozambiki ɛjaɖɛ piyele nɛ hayi kiŋ lɛ Sambii ɛjaɖɛ.

Simbaabuwee nɛ Sambɛɛzɩ pɛhɛkʊ taa kamaɣ lɛ, kɛwɛ kpayɩ kpayɩ mbʊ pʊyɔɔ yɔ Sambɛɛzɩ pɔɔ tɛyɩna ajɛya anɛ a-hɛkʊ taa.

Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛtʊ sɔsɔtʊ yɔ Harare nɛ tɩwɛna ɛjaɖɛ nɖɩ nɛ ɖɩ-hayi nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa. Pakalɩ ɛyaa kɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖi-taa lɛ pɛwɛ ɛzɩ ɛyaa miliyɔɔnaa 1,6 yɔ.

Kʊnʊmɩŋ weyi pakɩlɩɣ yɔɔdɩɣ nɛ pawɩlɩʊ sukulinaa taa ɖɔɖɔ yɔ ɛnʊ lɛ: Aŋgilisi, Sonaa, Sindebele. Liidiye nɖi ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɛyaa tɔkaɣ yɔ nɖɩ lɛ Simbabuwee tɔɔlaarɩ pʊcɔ pɩkɔɔ pɩtalɩ ɖomaɣ fenaɣ 2009, alɩwaatʊ ndʊ pɛlɛɣzɩ-ɖɩ nɛ amerika tɔɔlarɩ yɔ. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩwɛ Afrika kpeekpe ajɛya kɩkpɛndɩɣ ŋgbɛyɛ taa.

Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖooo lɛ Grandɩ-Pretaañɩ kakpacayaɣna-ɖɩ nɛ pɩla mbʊ ɖɔdɔ mbʊyɔ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩlɛɛzɩɣ hɩla ndɩ ndɩ kpaɣna ɖooo ɖɩwɛʊ ɖɩ-tɩ yɔɔ kamɩŋ fenaɣ 11 pɩnaɣ 1965. Paɖa-ɖɩ yaʊ se Rodeezii nɛ Hadɛ kiŋ pʊwayɩ lɛ, Rodeezii, pɩtasɩ lɛ payaa-ɖɩ ɖɔɖɔ se Simbaabuwee-Rodeezii.

Ɖooo ɖomaɣ fenaɣ 17 pɩnaɣ 1980 taa kɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩkpaɣ hɩɖɛ kpaagbaa ñɩnɖɛ se Simbaabuwee. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖi-ñʊʊtʊ payaɣ se Robert Mugabe nɛ ɛwɛ kpelaɣ yɔɔ ɖooo 1087 piyele nɛ kewiyaɣ ñʊʊtʊ yɔ Morgan Tsvangirai. Kewiyaɣ ñʊʊtʊ ɛnɛ ɛwɛ kpalaɣ yɔɔ lɛlaɣ fenaɣ 11 pɩnaɣ 2009.


Afrɩka
Afrika Hadɛ kiŋAlizeeriiAŋgoolaCaadɩCibuutiEgipitiEriitreeEtiyoopiiKaabɔɔKambiiKameruniKanaKapʊvɛɛrɩKeniyaKinee-EkwatoriyaaalɩKinee-KonakriiKinee-PɩsaʊKootidiivʊwarɩKoŋo KinsasaKɔngoo-PirazaaviiliLezotoLiiberiyaLiibiiMaaliiMadakasɩkarɩMalawiiMarɔkɩMoozambikiMoritaaniiNaajeeriyaNamibiNizɛɛrɩPeenɛɛPurkina FasooPurundiPɔcɩwaanaaRuwandaaSahara KañɩnbʊsaɣSantrafriSenegaalɩSiyeera –LeyɔnɩSoomaaliSudaanɩSuudanɩ HadɛSuwaaziilandɩSambiiSɩmbaabuweTanzaniiTogoTuniiziiUgandaa