Kapʊvɛɛrɩ

Pɩlɩɩna Wikipediya
(Papɩsɩna-kɛ nɛ ɖooo Kapʊvɛɛrɩ (Cap-Vert))
Kapʋvɛɛrɩ
Cap-vert

Kapʋvɛɛrɩ tɛlɛŋa

Kapʋvɛɛrɩ kɩɖaʋ kɩdɛɛka

Kapʋvɛɛrɩ Ɛjaɖɛ tɛ tampaɣ
Tʋmɩyɛ taa kʋnʋmɩŋ: .
Tɛtʋ sɔsɔtʋ: .
Ɛjadɛ kɛ mbʋ yɔ: .
Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ: Ɖajaa Carlos Veiga
Ɛjaɖɛ walanzɩ: 4,033 km²
Samaɣ ñʋʋ: 525,000 (2015)
Tɛtʋ hɔɔlʋʋ samaɣ ñʋʋ: 123.7 km²
Internet nimaɣ: .

Kapʊvɛɛrɩ kɛ Afrika tetʊ taa ɛjaɖɛ naɖɩyɛ nɛ ɖɩwɛna Afrika nɛ kɩ-wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa. Kapʊvɛɛrɩ walanzɩ taa wɛ ɛzɩ kilomɛtanaa kutokiŋ naanza yɔ. Kɩwɛ Moriitaanii, KambiiSeneegaalɩ pɛ-hɛkʋ taa.

Kapʊvɛɛrɩ kɛna tɛtʋ ñabɩ ndʊ lɩm cɔ-pʊ nɛ pɩta yɔ nɛ pɛtɛyʊ-tʊ tam sɔsɔm napʊlɛ taa: hadɛ kiŋ lɛ, tɛtʊ ndʊ payaɣ-tʊ se îles Sotavento yɔ nɛ ndʊ yɔ Brava, Fogo, Santiago nɛ Maio. Hayʊ kiŋ lɛ, îles Barlavento nɛ Bowa Vista, Sal, São Nicolau, Santa Luzia, São Vicente nɛ Santo Antão.

Tɛtʊ ndʊ payaɣ se Santiyago yɔ tɩ-taa kɛ ɛyaa kɩlɩ ɖɔʊ kɛ Kapʊvɛɛrɩ ɛjaɖɛ taa nɛ peeɖɛ ɖɔɖɔ tɛtʊ sɔsɔtʊ wɛɛ ndʊlɛ Prayiya. Pʊcɔ nɛ keteŋa yɔɔ yɛlɩya mba palɩna Pɔɔrtiigaalɩ powolo peeɖe pɩnaɣ 1456 lɛ, ɛyaa taawɛɛ tɛtʊ ñabɩ ñabɩ ndʊ taa. Kapʊvɛɛrɩ taa kɛ ɛyaa tɩŋgaɣna nɛ pakpaɣa ɛyaa nɛ ɖɔŋ nɛ papɩsɩɣ wɛ yoma powokina-wɛ Amerika lɛ.

Sɔdɩŋ sɔsɔŋ nɩɩ woba peeɖe alɩwaatʊ natʊyʊ taa nɛ ɩ-taa kɔyɔ: Francis Drake pɩnaɣ 1580 taa, Charles Darwin kɛ pɩnaɣ 1832 taa. Pɩnzɩ mɩnɩŋ nɛɛlɛ taa ñɔɔsɩ sɔsɔsɩ nasɩyɛ lɩ peeɖe nɛ pɩkʊ ɛyaa sakɩyɛ. Kapʊvɛɛrɩ mʊ kɩ-tɩ yɔɔ wɛʊ kɛ pɩnaɣ 1975 nɛ pɩsɩŋa lɛ, kɩwɛɛ CEDEAO taa.


Afrɩka
Afrika Hadɛ kiŋAlizeeriiAŋgoolaCaadɩCibuutiEgipitiEriitreeEtiyoopiiKaabɔɔKambiiKameruniKanaKapʊvɛɛrɩKeniyaKinee-EkwatoriyaaalɩKinee-KonakriiKinee-PɩsaʊKootidiivʊwarɩKoŋo KinsasaKɔngoo-PirazaaviiliLezotoLiiberiyaLiibiiMaaliiMadakasɩkarɩMalawiiMarɔkɩMoozambikiMoritaaniiNaajeeriyaNamibiNizɛɛrɩPeenɛɛPurkina FasooPurundiPɔcɩwaanaaRuwandaaSahara KañɩnbʊsaɣSantrafriSenegaalɩSiyeera –LeyɔnɩSoomaaliSudaanɩSuudanɩ HadɛSuwaaziilandɩSambiiSɩmbaabuweTanzaniiTogoTuniiziiUgandaa