Kameruni
| Kameruni Cameroun Cameroon | |||
 Kameruni tɛlɛŋa | |||
| |||
| Tʋmɩyɛ taa kʋnʋmɩŋ: | Fransɩɩ nɛ Englɩsɩɩ | ||
| Tɛtʋ sɔsɔtʋ: | Yaoundé | ||
| Ɛjadɛ kɛ mbʋ yɔ: | . | ||
| Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ: | Ɖajaa Paul Biya | ||
| Ɛjaɖɛ walanzɩ: | 475 442 km² | ||
| Samaɣ ñʋʋ: | 22 534 532 (2013) | ||
| Tɛtʋ hɔɔlʋʋ samaɣ ñʋʋ: | 39.7 km² | ||
| Internet nimaɣ: | .cm | ||
Kameruni ɛjaɖɛ wɛ Afrika hɛkʊ taa nɛ kɩ-tɛ wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ hɔɔlʊʊ taa. Kameruni wɛ ajɛya naayɛ hɛkʊ taa; ana yɔ: Naajeeriya kɛ wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa, hayʊ kɩŋ lɛ Caadɩ, Santarafrika ɛjaɖɛ, piyele nɛ wisɩ ɖɩlɩyɛ taa lɛ, Kaabɔɔ nɛ Kinee-Ekwatoriyaaalɩ nɛ Kɔngoo-Pirazaaviili ñɛwɛ hadɛ kiŋ.
Kameruni ɛjaɖɛ taa mba kaakɛ kpankʊrʊm waa nɛ pataawɛɛna ɖɩcaɣyɛ kʊɖʊmɖɩyɛ. Paawɛna ageeta sakɩyɛ nɛ a-taa kɔyɔ: Paamuŋ, Adamawa, Karwa. Caama mba kañazaɣna Kameruni taa mba pɩkɔɔ pɩsɩna alɩwaatʊ ndʊ kedeŋa kpeekpe you naalɛ ñɩŋgʊ lawa nɛ pakpaɣ-kʊ nɛ paɖʊzɩ ajɛya kpeekpe kɩkpɛndɩɣ aŋgba taa nɛ payaɣ-ɖɩ se SDN yɔ ɖɩ-wayɩ. Mbʊ yebina nɛ pakpaɣ ɛjaɖɛ nɖɩ nɛ paɖʊzɩ Fransɩ ñɩnɖɛ kewiyaɣ tɛɛ.
Kameruni mʊ nabʊlɛ taa kɛ kɩ-tɩ yɔɔ caɣʊ: kacalaɣ taa lɛ, kɔlaɣ fenaɣ kacalaɣ wiye pɩnaɣ 1960 nɛ nabʊlɛ taa lɛ, aloma fenaɣ taa pɩnaɣ 1961. Kacalaɣ hɔɔlʊʊ kaawɛ Fransɩ nesi tɛɛ nɛ naalɛ ŋgʊ lɛ Aŋglɩsɩ n̂ɩnzɩ taa. Hɔɔlɩŋ ɛŋʊ ɛnɩɩlɛ ɛkpɛndɩna nɛ payɑɣ; sɔnɔ kpayɩ se Kameruni kpaɣ ɖooo pɩnaɣ 1984.
Kacalaɣ Kameruni ɛjaɖɛ ñʊʊdʊ kɔyɔ Ɖajaa Ahmadou Ahidjo (1960-1982) nɛ kpaɣna 1982 nɛ ŋgɔɔ ŋzɩɩna sɔnɔ lɛ, Ɖajaa Paul Biya wɛna kewiyaɣ yɔɔ kpam. Peeɖɛ mba yɔɔdɩɣ Fransɩɩ nɛ Englɩsɩɩ tɔm.
Kameruni kaŋgalafu nimaɣ paɣzʊna 237.
| Afrɩka |
| Afrika Hadɛ kiŋ • Alizeerii • Aŋgoola • Caadɩ • Cibuuti • Egipiti • Eriitree • Etiyoopii • Kaabɔɔ • Kambii • Kameruni • Kana • Kapʊvɛɛrɩ • Keniya • Kinee-Ekwatoriyaaalɩ • Kinee-Konakrii • Kinee-Pɩsaʊ • Kootidiivʊwarɩ • Koŋo Kinsasa • Kɔngoo-Pirazaaviili • Lezoto • Liiberiya • Liibii • Maalii • Madakasɩkarɩ • Malawii • Marɔkɩ • Moozambiki • Moritaanii • Naajeeriya • Namibi • Nizɛɛrɩ • Peenɛɛ • Purkina Fasoo • Purundi • Pɔcɩwaanaa • Ruwandaa • Sahara Kañɩnbʊsaɣ • Santrafri • Senegaalɩ • Siyeera –Leyɔnɩ • Soomaali • Sudaanɩ • Suudanɩ Hadɛ • Suwaaziilandɩ • Sambii • Sɩmbaabuwe • Tanzanii • Togo • Tuniizii • Ugandaa |