Tɩŋ piye

Pɩlɩɩna Wikipediya
Tɩŋ piye
Fruit Stall in Barcelona Market

Tɔmʊʊ tɩŋ piye lɩnɛ latɛŋ kʊnʊŋ taa fructus nɛ kɩwɛnɛ kpaɣ latɛŋ alɩwaatʊ taa, tɔbɩŋ nɩʊʊ ndɩ ndɩ weyi ɛyʊ sɩma nɛ-ɩ yɔ sɔnɔ. Pɩɩkɛ fluor tɛ pɩdaa wɛɛʊ tɔmʊʊ. Tɩŋ kpɛlɛkʊʊ nɔmɔʊ taa lɛ, piye ndɩ ɖɩwɛ mʊtʊ yaa ɖɩfɛyɩ yɔ pɩkɛ pɩyʊʊ mbʊ pɩlɩnɛ ɖooo yala fʊwa taa nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ ɖɩ-tɛ pɩɣʊʊ alɩwaatʊ taa. Kɩ-tɛ wazaɣ kɔyɔ se kohuzuu pee yɔ nɛ kɛ-tɛ kawɩlɩɣ ɛzɩma pee ɛmɩzɩɣ yɔ. Tɩŋ kpɛlɛkʊʊ tɛ pee sakɩyɛ wɛ paatɔkɩ-yɛ nɛ halɩ naayɛ ñɛwɛ agʊʊ.

La Boqueria

Tɩzʊʊ nɔmɔʊ taa lɛ, tɔmʊʊ piye wɩlɩɣ pee wenaa awɛ mʊtʊ yɔ ɛlɛ, nabʊyʊ taa ɖɔɖɔ tɩŋ nɩɩyɛ hɔɔlɩŋ, weyi ɖɔɖɔ pɔtɔkɩ-ɩ, ɛwɛ leleŋ camɩyɛ yɔ nɛ ɛyʊ pɩzɩɣ ɛtɔɔna lɛɛŋ nɛ ɛmʊna se palabɩna leleŋ tɔɔnasɩ ɛzɩ frɛzɩ waa yaa adɔtɔ naa yaa ɖɔɖɔ pee wenaa pɔtɔkɩ a-tɛ tokasi (rhubarbe).

Ŋdɛŋgbɛzaɣ yɔɔ lɛ, tɩŋ kpɛlɛkʊʊ tɛ pee sakɩyɛ wena pɔtɔkɩ yɔ ɛzɩ tɩmatɩ nɛ kelaa yaa agbisaa yaa kpɛnzʊʊ kisokuu, patɩzʊʊ-wɛ paaɖʊʊ sikiri nɛ pasʊʊ paa ɛzɩmtaa ɖɔm tɔɔnasɩ kɩlabɩsɩ taa. Pakpaɣ-yɛ se akɛ hatʊ ɖozi, yaa kɔzɩ kɔzɩ ɛzɩ hatʊ ɖozi pee. Mbʊ lɛ, tɩŋ hɔɔlʊʊ nakʊyʊ pɩzʊʊ kɩkɛ piye yee ɖɩwɛ tɩlɩyɛ kpɛlɛkʊʊ nɔmɔʊ taa kɔyɔ, paa patɩzʊʊ-kʊ ɛzɩ hatʊ ɖozi yɔ.

Hɔɔlɩŋ nɩɩyɛ taa lɛ, mbʊ paɖʊʊ tʊkaɣ piye nɛ hatʊ ɖozi pɩsaa pɩwɛ kaɖɛ. Pee naayɛ papɩzɩɣ pɔtɔkɩ-yɛ ɛzɩ hatʊ ɖozi, ɛzɩ melon mbʊ yɔ, piye ndɩ pɔtɔkɩ-ɖɩ tɔɔnaɣ ɖɩtɔɔyɛ kajalaɣ yɔ, yaa pee kɩtɩza naayɛ paɖʊʊ-yɛ nandʊʊ tɛlɛm naa taa ɛzɩ leemuu. Tuluŋga yɔ lɛ, hatʊ ɖozi nasɩyɛ taa wɛ leleŋ mbʊ lɛ, pɔtɔkɩ-sɩ hɛzʊʊ alɩwaatʊ taa ɛzɩ awihɛyɛ mbʊ yɔ.

Wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa tɩzʊʊ tɛ lɛ, piye wala tɔbʊʊ lɩzʊʊ taa lɛ, pɩkɛ leleŋ tɩŋ tɔɔnaɣ nɛ pamazʊʊ kajalaɣ taa se kɩkɛ tɔɔnaɣ ŋga kɔkɔŋna ɛyʊ tɔmnaɣ taa fitamini naa nɛ mɔndɔndʊʊ yɔ. Erɔpʊ yaa Amerika nɛ hayi kiŋ payaɣ se ɛkɩzɔtɩkɩ pee tɩŋ nɩɩyɛ pee wena pɔkɔŋnɛ-yɛ nɛ ajɛyɛ lɛɛna taa pɩlɩɩna nɩnʊʊ nɛ naʊ nɔmɔŋ sɔsɔŋ ɖɔm ɛzɩ adɔtɔ, ɛyabɩyɛ, kiwi, maŋgʊ nɛ ŋgbaɣ ndɛɛ.

Fruits2

Tɩzʊʊ tɛ maɣzɩm taa lɛ, piye kɛ mbʊ keŋkeŋ pɩkɛ tɩŋ kpɛlɛkʊʊ tɛ maɣzɩm yɔ, ɛlɛ pamazɩɣ se tɩŋ kpɛlɛkʊʊ tɛ pee sakɩyɛ ɖɩtɩzɩyɛ taa kɛ hatʊ ɖozi (kelaa, sonaa, samɩla, kɔŋkɔmbɩrɩ, tɩmatɩ, payaa, olive). Lɛlaa ɛzɩ sɔzɩŋ kusokuu (muscade kpaakpa, kpɛnzʊʊ kuzokuu, vanille nɛ kpɛnzʊʊ). Pɩnɛ ñɩtʊʊ ɖaɣ pee (pileemɔʊ) kɛ ɖɔɖɔ pee keeke nɛ pɩkɛ tɔɔnaɣ siŋ.