Niwu Jɛrsii

Niwujɛrsii kɛna Etaazunii ɛjaɖɛ taa tɛtʊ cikpetʊ natʊyʊ. Nɛ Etazuunii ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ ajɛya cikpena naayɛ nɩɩnɩwa kpɛndɩna nɛ aɖʊ nɔɔ nɛ awɛɛ ɛjaɖɛ kʊɖʊmɖɩyɛ taa kpaɩ. Etaazunii tɔbʊʊ nɛ kabɩyɛ taa se ajɛya kɩkpɛndʊʊ.

Tɛtʊ ndʊ tɩcɔ ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ nɛ tɩta yɔ ndʊ yɔ: wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa kiŋ lɛ Pɛnsilvaanii nɛ Telawaari, hadɛ kiŋ lɛ Atlantikii Lɩŋamʋʋ, piyele nɛ hayʊ kiŋ lɛ Niwu Yɔrkɩ. Niwujɛrsii taa tɛtʊ sɔsɔtʊ payaɣ se Drayton nɛ tɩ-taa ɖɔɖɔ kɛ ɛyaa kɩla ɖɔʊ. nɛ ndʊ tɩ-taa ɛyaa kɩla ɖɔʊ yɔ ndʊ lɛ Newark.

Pamaza Niwujɛrsii ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩ-walanzɩ taa lɛ, panaa se ɖɩ-walanzɩ talɩ ɛzɩ 22 608 km2 nɛ ɖenɖe tɛtʊ ñabɩ wɛɛ yɔ, peeɖe pɩtalʊʊ ɛzɩ 19 231 km2 yɔ nɛ ɖenɖe lɩm ñɛwɛɛ yɔ, peeɖe ñɛwɛʊ ɛzɩ 3 378 km2 yɔ pʊtɔbʊʊ se pɩtalʊʊ ɛzɩ 14,90 yɔ kɛ mɩnɩʊ yɔɔ. Ɛjaɖ ɖɩnɛ ɖɩkɛŋna 45 ñɩnɖɛ ɛyaa ɖɔʊ taa kɛ Etazuunii ajɛya kɩkpɛndʊʊ kpeekpe taa.

Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ nɖɩ kɛŋna ɛjaɖɛ naatozo ñɩnɖɛ nɖɩ ɖɩsʊ Etaazunii ajɛya kɩkpɛndʊɣ ŋgbɛyɛ taa yɔ. Ɛlɛ pɩɩkɛ saŋayɩŋ fenaɣ kɩyakʊ 18 ŋgʊ wiye pɩnaɣ 1787. Pɩnaɣ 2010 taa paakalɩ kɩgalʊʊ kɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ paana ɛyaa ɛzɩ 8 791 894 yɔ.

Payaɣ Niwujɛrsii ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩ-ñʊʊdʊ se Phil Murphy (D), piyele nɛ komina ñʊndinaa kɔyɔ: Cory Booker (D), Robert Menendez (D).

Kʊnʊŋ ŋgʊ pakɩlʊʊ yɔɔdʊʊ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛ komina tʊma taa nɛ pawɩlʊʊ-kʊ sukulinaa taa ɖɔɖɔ yɔ, ŋgʊ lɛ yɔ Eŋgilisi Ɛlɛ siŋŋŋ taa lɛ, komina maɣmaɣ tatɩɩ hada nɔɔ camɩyɛ se aŋgilisi kɛŋna kɩ-kʊnʊŋ.