Friedrich Nietzsche

Pɩlɩɩna Wikipediya
Friedriche Nietzsche

Informa
Ɛ-ɛjaɖɛ Caama
Ɛ-tʋmɩyɛ Filosofii laɖʋ
Ɛ-ɖɩlʋlɩyɛ Röcken, Caama
E-efemiye kɩlʋlɩyɛ Aloma fenaɣ 15 wiye, pɩnaɣ 1844.
Ɛ-ɖɩsɩbɩyɛ Weimar, Caama
E-efemiye kɩsɩbɩyɛ kɩyɛɛna fenaɣ 25 wiye, pɩnaɣ 1900.

Friedrich Wilhelm Nietzsche kɛ Caama ɛjaɖɛ tʋ. Ɛkɛ tʋma sakɩyɛ kpɛlɛkɩyʋ Caama ɛjaɖɛ: ɛma takayaɣsɩ sakɩyɛ, keɣsi nɛ cɩmɩŋ maɖʋ ɛlɛ mbʊ pakɩlɩna-ɩ sɩmnaʊ yɔ mbʊ lɛ ɛ-lɔnzɩnɖɛ kpɛlɛkɩtʊ. Palʋla-ɩ aloma fenaɣ taa kɩyakʋ hiu nɛ kagbanzɩ (15) n̄ɩŋgʋ wiye pɩnaɣ 1844. Röcken tɛtʋ taa palʋla-ɩ nɛ ɛsɩ kɩyɛɛna fenaɣ kɩyakʋ 25 wiye pɩnaɣ 1900 Fɩyɛɛnɩ tɛtʋ taa ɛsɩba.

Ɛ-lɔnzɩnɖɛ kpɛlɛkʊ taa lɛ, ɛ-lɩmaza sɔsɔna nayɩ taa kɔyɔ: camɩyɛ laɣsɩ kpɛlɛkɩtʊ, kristu wayɩ tɩŋgʊ tɔm, ɛsɩnda wobu tɔm, pɩvɛyɩ takʊʊ tɔm, tisuuvɛyɩ lɩmaɣza nɛ kajʊka kpɛlɛkʊʊ. Piyele mbʊ pɩwɛɛ se pɔɖɔkɩ sɔsɔm mbʊ pɩ-taa yɔ mbʊ kɛlɛ se ɛyʊ sɔɔla se ɛwɛɛna ɖoŋ pa anɩ ɛlɛ ɛ-yɔɔ, ɛñɩnʊ se ɛna nɛ ɛtɩlɩ mbʊ pɩkɩla ɛ-ɛyʊtʊ maɣmaɣ yɔ, kpaagba kpem tɔbʊʊ suwe, cejewiye kpɛlɛkʊʊ, pɩvɛyɩ takʊʊ tɔm nɛ tisuuvɛyɩ lɩmaɣza pɔ-yɔɔ tɔm kpɛlɛkʊʊ, mbʊ ɛyʊ naɣ nɛ ɛ-ɛsɛ yɔ ɛzɩma ɛlɩzʊ pʊ-tɔbʊʊ nɛ camɩyɛ laɣsɩ kpɛlɛkɩtʊ tɔm kɛ we.

Lɔnzɩnɖɛ kpɛlɛkɩya mba ɛna yaa ɛkalɩ pa-takayɩsɩ nɛ pɩkɛdɩna-ɩ nɛ ɛpaɣzɩ-wɛɛ tɩɩzɩnaʊ yɔ, pa-taa kɔyɔ: Burckhardt, Chamfort, Charles Darwin, Diogène, Démocrite, Emerson, Epicure, Eschyle, Goethe, Héraclite, Kant, Pyrrhon, Montaigne, Rée, Rousseau, Schopenhauer, Spinoza, Stifter, Thucydide, Richard Wagner.

Piyele ɛmaɣmaɣ, mba pakalɩ ɛ-takayɩsɩ yaa pɔcɔna ɛ-wɛtʊ nɛ pɩlabɩ-wɛ ɖeu nɛ pɔɖɔŋ ɛ-ɖɔnɛ yaa pamaɣzʊ ɛ-maɣzɩm yɔ, pɔɖɔɔ nɛ pataa kɔyɔ: Adorno, Bachelard, Baudrillard, Bataille, Blanchot, Broch, Albert Camus, Cioran, Derrida, Deleuze, Foucault, Freud, Khalil Gibran, Gide, Granier, Heidegger, Ibsen, Jaspers, Jung, Hesse, Kafka, Kofman, Kundera, Musil, Mann, Rand, Jean-Paul Sartre, Scheler, Sloterdijk, Strauss, Strindberg, Weber.