Jean-Paul Sartre

Pɩlɩɩna Wikipediya
Jean-Paul Sartre

Informa
Ɛ-ɛjaɖɛ Fransɩɩ
Ɛ-tʋmɩyɛ Filozɔɔfʋ
Ɛ-ɖɩlʋlɩyɛ Paarii, Fransɩɩ
E-efemiye kɩlʋlɩyɛ Mɩsɩkʋm fenaɣ kɩyakʋ 21, pɩnaɣ 1905
Ɛ-ɖɩsɩbɩyɛ
E-efemiye kɩsɩbɩyɛ Agoza fenaɣ kɩyakʋ 15, pɩnaɣ 1980.

Jean-Paul Charles Aymard Sartre kɛ Fransɩ ɛjaɖɛ taa tʋ. Ɛkɛ abalʋ weyi ɛwɛ lɔŋ nɛ lɛɣtʋ siŋŋ yɔ. Palʋla ɖajaa ɛnʋ mɩsɩkʋm fenaɣ taa, kɩyakʋ nɛɛlɛ nɛ kʋɖʋmʋʋ (21) n̄ɩŋgʋ wiye, pɩnaɣ 1905 n̄ɩŋga taa.

Palʋla-ɩ Paarii tɛtʋ taa. Paarii tɛtʋ kɛna Fransɩ ɛjaɖɛ tɛtʋ sɔsɔtʋ. Ɛ-pɩjatʋ taa ɛɛkɛ pɩɣa ŋga kɛwɛ ndɩ kpem nɛ piya lɛɛsɩ yɔ. Ɛkɔma ɛpaɣlɩ mbʋ yɔ, ɛ-lakasɩ taa wɛ ɛzɩ kpaaŋ tʋ yɔ. Ɛ-lɩmaɣza wɛ cukaŋ lim lim. Ɖajaa Sartre sɩba agoza fenaɣ taa, kɩyakʋ hiu nɛ kagbanzɩ (15) n̄ɩŋgʋ wiye, pɩnaɣ 1980 n̄ɩŋga taa.

Ɛsɩkaɣ lɛ, ɛkawɛna pɩnzɩ hiŋ lutozo nɛ kagbaanzɩ (85). Fransɩ ɛjaɖɛ taa ɛsɩba. Ɖajaa sɔsɔ Jean-Paul Charles Aymard Sartre kɛna Filozofii tʋmɩyɛ kpɛlɛkʋʋ laɖʋ sɔsɔ nɔɔyʋ Fransɩ ɛjaɖɛ taa.

Filozofii tʋmɩyɛ laɖʋ payaɣ size filozɔɔfʋ. Filozɔɔfʋ kɛ lɔnsɩnɖɛ tʋ sɔsɔ weyi ɛ-tʋmɩyɛ kɛlɛ size, ɛn̄ɩnɩ ɛyʋ yɔɔ lɩmaɣza yaa ɛyʋ yɔɔ lɔnzɩnɖɛ kpɛlɛkʋʋ yɔ. Ɖajaa sɔsɔ Jean-Paul Sartre kɛ filozɔɔfʋ tʋmɩyɛ kpɛlɛkʋʋ laɖʋ.

Ɖajaa Jean-Paul Sartre kɛ ɖɔɖɔ takayasɩ mayʋ sɔsɔ nɔɔyʋ. Fransɩ ɛjaɖɛ taa filozɔɔfʋ ɛnɛ, ɛcɛla ɛ-tɛ mbilim e-wezuu caɣʋʋ taa lɩmaɣzɩyɛ kpɛlɛkʋʋ tʋmɩyɛ ɖɩlaɖɛ. Filizoofii lɛɣtʋ piliŋ pɩlɩʋ ŋgʋ payaɣ se, ɛkɩsistansiyaliizism (existentialiste) yɔ, kɩ-taa ɛlakaɣ tʋmɩyɛ. Filozɔɔfʋ ɛnɛ, ɛma takayasɩ sakɩyɛ. Sɩ-taa nasɩyɛ kɔyɔ :

  • L'Être et le Néant (1943)
  • L'existentialisme est un humanisme (1946)
  • Critique de la raison dialectique (1960)

nɛ nouvelles (Le Mur), nɛ romans (La Nausée, Les chemins de la liberté), nɛ lɩmaɣza canaŋ takayasɩ sɩnɛ : Les Mouches, nɛ Huis clos, nɛ La putain respectueuse, nɛ Le Diable et le Bon Dieu, nɛ Les Séquestrés d'Altona.