Ɖom

Pɩlɩɩna Wikipediya
Sleeping boy (Nikifor Krylov)

Ɖom, pɩkɛ pɩyʊ mbʊ pʊkɔŋa pɩ-tɩ yɔ nɛ pɩkɛ alɩwaatʊ ndʊ tɩ-taa ɛyʊ ɛɛtasɩɣ ɛ-lɩmaɣza naʊʊ yɔ (kɛlɛ pɔtɔtɔ se ɛɛnɩɣ) nɛ ɛjaɖɛ yɔɔ mbʊ pɩlakɩ yɔ, nɛ pɩkɛ alɩwaatʊ ndʊ ɛyʊ hola hɛzʊʊ ɖɔɖɔ pazɩ yɔ. Ɖom tɩtɩŋga wɛ ndɩ nɛ yee ɛyʊ ɛwɛ ɖɔkɔtɔ tɛ tʊmɩyɛ ɖɩlaɖɛ kuduyuu tɛɛ pɔsɔkɩ-ɩ ñɩmɩyɛ nɛ edou mbʊ yɔ, ɖom pʊpʊ lɛ paa ŋyaɣ ɛɛnɩɣ, ŋtukuna-ɩ pusuma, ɛɛyɔɔdʊʊ nɛ ɛɛcidiɣ.

Halaa nabayɛ ɛɛdou camɩyɛ alɩwaatʊ ndʊ pɛwɛʊ pa-fenasɩ taa yɔ (paaɖou kpem ɛzɩ abalaa yɔ) nɛ pa-taa peɖee lɛ pɩkɔzɩna halaa mba patasɩɣ fenaɣ labʊ yɔ, pʊ-tɔbʊʊ se pakpadɩyaa. Pɩwɛɛ mbʊ ɖɔɖɔ lɛ ɛyaa sʊtɩyaa yaa akpadɩyaa eedou pɩtalɩɣ evepiyaa.

Platon ñalɩzɩɣ tɔbʊʊ se kɛ fezuu lambu mʊyʊ. Ɖɔɖɔ ɛyʊ yɔɔ maɣzɩm tʊmɩyɛ tʊ Théophraste kaatɛma maʊʊ takayaɣ nakayɛ paya-kɛ se ɖom nɛ ɖoziye (krɛkɩ kɩbɩnʊʊ kʊnʊŋ taa lɛ Περὶ ὕπνου καὶ ἐνυπνίων ɖooo kpaɣɖʊ 3 pʊcɔ palʊlɩ Yeesuu Krɩstʊ, keɣa maɖʊ ɛlɛ latɛŋ tʊ Virgile ɛ-takayaɣ Énéide kɛtɩna kajalaɣ nabʊyʊ, se patɩlɩ se ɖom wɛna hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ nɛ pɩɩwɛ ɖooo lɔŋ. Kɛlɛ pɔkɔɔ polu anasaayɩ ñɩyʊʊ nakʊyʊ kpaɣɖʊ 20 wɛɛ taa ŋgʊ yebina nɛ patɩlɩ ɖom wɛtʊ. Pɩkɔma pɩnaɣ 1937 lɛ hola tɛ maɣzɩm tʊmɩyɛ tʊ Alfred Lee Loomis ɖʊ tʊkaɣ hɔɔlɩŋ nɩnza weyi ɖom wɛna yɔ, ɛnʊ yɔ pɩtɩŋna anasaayɩ ñɩyʊ ŋgʊ kɩ-yɔɔ, A nɛ B pɩkɛ ɖomɖomuu nɛ C ñɛkɛ ɖom ŋñɩɩ nɛ D nɛ E kɔyɔ ɖom sɔsɔm.

Ñɩnɩyaa ñɔtɔŋ se pɩyʊ nɔɔyʊ fɛyɩ ɛjaɖɛ nɛ pɩ-ɛsɛ nɛ pʊtʊ ɛnʊ eeɖou kɛlɛ tɛtɛ kpɩna naayɛ ɛzɩ pɔɔ taa sumasi nɛ sumasi nzɩ sɩyɛlʊʊ kadatayaɣ yɔ tɛ lɛ pɩɩlakɩ mbʊ sɩ-sɩ eeɖou kpem. Ɛyaa nabayɛ pɛkɛ ñɩnɩyaa Californi sukuli kɩtɛzʊʊ taa kɛ Los Angeles pɔ-nɔɔ yɔɔ ɖɛyʊ kɔyɔwɩlɩyʊ sɔsɔ Jerry Siegel, ñapɩzɩ nɛ ɛna se fenaɣ ŋga nɛ pʊcɔ sumasi nzɩ sɩɖʊ lɛ, halɩ ñɩnzɩ eeɖou sakɩyɛ pa nɛ pe-piyaa mbʊ pʊyɔɔ yɔ pɩsaŋ nɛ panaɣ pɔ-tɔyaa nɛ peseɣu.