Pampelimuusi

Pɩlɩɩna Wikipediya
Pampelmuusi

Pampelimuusi kɛ ɖama hɛkʊ taa hɩla nɩɩlɛ tɛ nɩʊ weyi anasaayɩ taa lɛ, pɩwɩlɩɣ se pɩkɛ tɩŋ pee naalɛ yɔ, ɛlɛ, a-hɩla pɩzɩɣ alɩɣ ɖama nɛ alɩnɛ Citrus tɩŋ naalɛ taa Rutaceae tɩmʊʊ liɖe taa. Aziyatiki Citrus maxima nɛ wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa siduu piliŋga Citrus-paradisi. Taɖɩyɛ labʊʊ nɔmɔʊ taa lɛ, payaɣ tɩŋ pee a-naa hɩɖɛ kʊyʊmɖɩyɛ se leemɩŋ.

Ripe grapefruits 3

Citrus maxima (ɖɔɖɔ Citrus kɩ-paɣlʊʊ yaa Citrus decumana ) kɛ tɩŋ pee tɛ ŋgʊ nɛ payaɣ-kʊ se pampelimuusi tɩŋ. Kɩlɩna Azii nɛ haɖɛ wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa kiŋ (Ɛndonezi nɛ Malɛɛzɩi). Tɩŋ ŋgʊ k i-piye ndɩ ɖɩyaɣ se pampelimuusi yɔ, ɖɩ-yɔɔ wɛ leemuu hʊndʊʊ kpɛdɩŋ nɛ sʊtʊ sɛmɩŋ yaa pɩwɛʊ caʊʊ, pɩkɛ piye ndɩ pɔtɔkɩ-ɖɩ yɔ, kɩ-taa pɩlɩŋ ndɩ ndɩ nɛ ɛ-taa wɛ pee cikpenaa sakɩyɛ. Kɩ-taa wɛ leleŋ lɩm pazɩ, kɩ-ñaŋ nɛ kɩ-ñɩmɩŋ pɩsa-kʊ tɔɔnaɣ ŋga palakɩ-kɛ nɛ tʊmɩyɛ tɔɔnasɩ ɖɩ-tɩzɩyɛ yɔ. Azii tɩŋ piye paɣlaka talɩ sɛntɩmɛtanaa hiŋ naatozo nɛ papaazɩɣ-kʊ pɛdʊʊ Wɩsɩ Ɖɩɖʊyɛ ajɛyɛ taa.

Pampelimuusinaa

Citrus-paradisi kɛ pampelimuusi nɛ leleŋ leemuu nɛ ɖama taa siduu (Citrus maxima × Citrus sinensis). Kɩ-tɛ piye huduu fɛyɩ kpɩzɩŋ nɛ kɩwɛnɛ sʊtʊ sɛmɩŋ yaa pɩwɛ caaʊ pɩyʊʊ mbʊ pɔtɔkɩ yɔ, pɩwɛ leleŋ pazɩ nɛ kɩ-taa wɛ pɩlɩŋ pɩtalɩ hiu nɛ naalɛ mbʊ yɔ. Kɩlʊlʊʊ com-com, mbʊ yebinɛ nɛ payaɣ-kʊ nɛ Englɩsɩɩ kʊnʊŋ taa se grapefruit. Kɩ-leleŋ yeba se pasaɣ kɩwɛtʊ nɛ kɩ-tɛ tadɩyɛ wabʊtʊ pazɩnɛ Etaazuunii ɛjaɖɛ taa kpaɣ nɛ pɩnaɣ 1940 taa. .