Aazii tɛtʋ wandamm

Pɩlɩɩna Wikipediya
Aazii tɛtʋ wandamm

Tɛtʋ yɔɔ cɩnɛ, Aazii tɛtʋ wandamm kɩlɩna paɣlʋʋ nɛ walʋʋ. Aazii tɛtʋ wandamm samaɣ ñʋʋ kɛ miiliyaarɩ waa 4,3. Tɩ-walanzɩ kɛ km2 waa 43 810 582. Yee pɛtɛyɩ kedeŋa kpeekpe tɛtʋ nɛ pɩkpɛndɩna lɩm hɔɔlɩŋ tɩŋa payɩ hɔɔlɩŋ mɩnʋʋ kɔyɔ, Aazii tɛtʋ kɛ hɔɔlʋʋ 29,4. Yee pɛtɛ kedeŋa yɔɔ cɩnɛ tɛtʋ ɖeke nɛ pɩtɛkpɛndɩna lɩm hɔɔlɩŋ hɔɔlɩŋ mɩnʋʋ kɔyɔ, Aazii tɛtʋ wandamm kɛ hɔɔlɩŋ 8,6.

Asia satellite plane shaded

Ɛyaa ɖɔʋ nʋmɔʋ taa lɛ, Aazii tɛtʋ wandamm kɩlɩna ɖɔɖɔ. Kedeŋa kpeekpe ɛyaa mɩnʋʋ yɔɔ lɛ, Aazii tɛtʋ wandamm taa ɛyaa kɛ nɩɩnʋwa nɛ ɛyaa hiu. Kedeŋa kpeekpe pʋŋ sɔsɔŋ tɩŋa taa payɩ lɛ, Aazii tɛtʋ wandamm taa panaɣ pʋʋ sɔsɔʋ ŋgʋ kɩkɩlɩ kʋyʋʋ pʋŋ lɛɛŋ nɛ kʋkʋyɩmɩŋ yɔ. Aazii tɛtʋ taa pʋʋ ŋgʋʋ payaɣ se Everɛɛsɩ (Everest) pʋʋ. Pʋʋ ŋ́gʋ, kɩ-kʋkʋyɩmɩŋ kɛ mɛtɛnaa 8 848.

Asia-map

Kuduyiŋ sɔsɔŋ weyi ɛkɩlɩ kʋyʋʋ kedeŋa yɔɔ cɩnɛ ɛ-taa payɩ ɖɔɖɔ lɛ, Aazii tɛtʋ wandamm taa pana kuduyuu ŋgʋ kɩkɩlɩ kʋyʋ yɔ. Payaɣ kuduyuu kʋkʋyʋʋ ŋ́gʋ se Burj Khalifa. Kɩwɛ Dubaï tɛtʋ taa. Kɩ-kʋkʋyɩmɩŋ kɛ mɛtɛnaa 828.

Kedeŋa kpeekpe yɔɔ tɛtʋ ndʋ tɩlɩna lɩm tɛɛ nɛ tɩkpa huuye lɩm kideŋ wayɩ yɔ, tɩ-taa payɩ ɖɔɖɔ lɛ, Aazii tɛtʋ wandamm taa pana ndʋ tɩkɩlɩ posinaʋ lɩm kideŋ yɔ. Tɛtʋ ndʋ tɩwɛ Siini ɛjaɖɛ nɛ hayi kiŋ wɩsɩ ɖɩɖʋyɛ hɔɔlʋʋ taa. Tiposina lɩŋamʋʋ ɛzɩ kilomɛtɛnaa 2648 mbʋ yɔ.