Fɛrmɔɔn

Fɛrmɔɔn kɛna Etaazunii ɛjaɖɛ taa tɛtʊ cikpetʊ natʊyʊ. Nɛ Etazuunii ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ ajɛya cikpena naayɛ nɩɩnɩwa kpɛndɩna nɛ aɖʊ nɔɔ nɛ awɛɛ ɛjaɖɛ kʊɖʊmɖɩyɛ taa kpaɩ. Etaazunii tɔbʊʊ nɛ kabɩyɛ taa se ajɛya kɩkpɛndʊʊ.

Tɛtʊ ndʊ tɩcɔ ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ nɛ tɩta yɔ ndʊ yɔ: Wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa lɛ Niwu Hamsiirii, wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa kiŋ lɛ Niwu Yɔɔrkii ɛjaɖɛ, hadɛ kiŋ lɛ Masazuuzɛtii piyele nɛ hayʊ kiŋ lɛ Kebɛkii ŋgʊ kɩwɛna Kanadaa yɔ.

Fɛrmɔɔnɩɩ taa tɛtʊ sɔsɔtʊ payaɣ se Montpelier nɛ ndʊ tɩ-taa ɛyaa kɩla ɖɔʊ yɔ ndʊ lɛ Burlington. Pamaza Fɛrmɔɔnɩɩ ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩ-walanzɩ taa lɛ, panaa se ɖɩ-walanzɩ talɩ ɛzɩ 24 923 km2 nɛ ɖenɖe tɛtʊ ñabɩ wɛɛ yɔ, peeɖe pɩtalʊʊ ɛzɩ 23 976 km2 yɔ nɛ ɖenɖe lɩm ñɛwɛɛ yɔ, peeɖe ñɛwɛʊ ɛzɩ 947 km2 yɔ pʊtɔbʊʊ se pɩtalʊʊ ɛzɩ 3,8 yɔ kɛ mɩnɩʊ yɔɔ.

Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩkɛŋna 45 ñɩnɖɛ ɛyaa ɖɔʊ taa kɛ Etazuunii ajɛya kɩkpɛndʊʊ kpeekpe taa. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ nɖɩ kɛŋna ɛjaɖɛ 14 ñɩnɖɛ nɖɩ ɖɩsʊ Etaazunii ajɛya kɩkpɛndʊɣ ŋgbɛyɛ taa yɔ. Ɛlɛ pɩɩkɛ lakɩŋ fenaɣ fenaɣ kɩyakʊ lʊbɛ nkʊ wiye pɩnaɣ 1791.

Pɩnaɣ 2010 taa paakalɩ kɩgalʊʊ kɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ paana ɛyaa ɛzɩ 625 741 yɔ.

Payaɣ Fɛrmɔɔnɩɩ ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩ-ñʊʊdʊ se Phil Scott (R) piyele nɛ komina ñʊndinaa kɔyɔ: Patrick Leahy (D) nɛ Bernie Sanders (I).

Kʊnʊŋ ŋgʊ pakɩlʊʊ yɔɔdʊʊ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛ komina tʊma taa nɛ pawɩlʊʊ-kʊ sukulinaa taa ɖɔɖɔ yɔ, ŋgʊ lɛ yɔ aŋgilisi. Ɛlɛ siŋŋŋ taa lɛ, komina maɣmaɣ tatɩɩ hada nɔɔ camɩyɛ se Eŋgilisi kɛŋna kɩ-kʊnʊŋ.