Ciŋili

Pɩlɩɩna Wikipediya
Ciŋili

Ciŋili pɩkɛ Ɛsɔ sɛtʊ lone nɖɩ ɖɩ-taa malɩŋ ɛyaa kpeɣluu nɛ patɩmʊʊna pe-kpeekpe yɔ. Ɛyaa mba po-kuduyiŋ ɛnʊ pama-ɩ ɛzɩma yɔ pʊkʊya leeleɣ nɛ kuduyiŋ ɖɔɔ pɩcɔɔ pɩta, nɛ pɩkpɛndɩna lone ndɩ ɖɩ-taa yayʊ kpaɣ ɛsɩŋʊʊ nɛ ɛyaɣ yɔ, kɛlɛ pɩfɛyɩ kalʊʊ. Po-kuduyiŋ ñʊŋ taa taa lɛ ŋnaɣ se pɩwɛ kulu kulu. Kuduyuu ñʊʊ taa yayʊ (mouadh-dhan) kpaɣ nɛ ɛyaɣ nɛ pɩwɩlɩɣ se pɩtalɩ sɛtʊ alɩwaatʊ kɛ adhan wɛɛ taa.

Halɩ yatʊ taa payana hɩɖɛ nɖɩ se ciŋili, petisa ɖɩ-yɔɔ pɩnaɣ 1550 fransɩɩ kʊnʊŋ taa, kɛlɛ pamila-ɖɩ kɩmɩlʊʊ Itaalii tʊ cɔlɔ moschea. Hɩɖɛ nɖɩ ɖɩlɩna ɖooo Azii sɔsɔʊ taa nɛ pʊ-tɔbʊʊ se potukuna kiɖe nɛ tɛtʊ nɛ pɩwɩlɩ se pɩkɛ Ɛsɔ tɛɛ pilimu. Arabɩ kʊnʊŋ taa tɔmpiye masjid nɖɩ ɖɩ-tɔbʊʊ se Ɛsɔ sɛtʊ yɔ lɩna lakaɣ sajada cɔlɔ (kiɖe kɔyɔ s-j-d nɛ pʊ-tɔbʊʊ se ɛyʊ eluŋi) nɛ pɩkɛ wɛtʊ ndʊ palakɩ atɩma alɩwaatʊ yɔ.

Pɩtɩŋna tɔmʊʊ nakʊyʊ pɔyɔɔda-kʊ Mahomet yɔɔ, se tɛtʊ tɩŋa kenkeŋ kɛ ciŋili kɛlɛ pɩlaŋ nɛ ɖenɖe koboyaɣ tɔyaa yɔ fɛyɩ pɩ-taa. Malɩŋ tɩnaa tɛ lɛ kajalaɣ ciŋili kaakɛ masjid al-Haram, paasɩ-kʊ ɖɔɖɔ nɛ hɩɖɛ ɖɩ nɛ yɔ Kaaba kɛ Mɛkɩ tɛtʊ taa, pɔtɔŋ se pʊwɛʊ ɛzɩ Aɖam kaamana-kʊ, nɛ pʊwayi yɔ Abraham ɖanɩɣ-kʊ maʊ ɛ nɛ ɛ-pɩyalʊ sɔsɔ Ismaël pɩlɩna Ɛsɔ paɣtʊ yɔɔ. Ciŋili kɩbɩnʊʊ naalɛ ŋgʊ kɛlɛ al-Aqsa ñɩŋʊ.

Malɩŋ nɔsɩ hɔkʊʊ fenaɣ nakʊ ñɩŋa tɛ lɛ, (arabɩ kʊnʊŋ taa lɛ رمضان), fenaɣ ŋga kakɩlɩna kele kele malɩŋ tɩnaa tɛ, pɔtɔkɩ-tʊ wɛɛ ndɩ ndɩ taa. Ɖɔɖɔ malɩŋ ñɩmba hɔkʊʊ nɔsɩ nakʊ fenaɣ kɩyakɩŋ, ciŋili naa mʊ ɖanaɣ tɔɔnasɩ (iftar) alɩwaatʊ ndʊ wɩsɩ ɖʊʊ yɔ nɛ atɩma naananza evemiye taa, maghrib.