Bayɩkalɩ Kujomuu

Pɩlɩɩna Wikipediya
Yeniseirivermap

Bayɩkalɩ Kujomuu kɛ kujomuu ŋgʊ kɩwɛ Siberii nɛ haɖɛ kiŋ nɛ Ruusii nɛ wɩsɩ ɖɩlɩkyɛ taa kiŋ. Kɩ-tɛ wɛ leleŋ nɛ pʊwɛ kekele nɛ ŋna pɩtɛ pɩtalɩ mɛta waa 40. Payaɣ-kʊ nabʊyʊ taa se Siberii ciiyaɣ. Moŋgolɩ ñɩma mba palɛwɛʊ kʊ-cɔlɔ yɔ payaɣa-kʊ se Ɛsɔ teŋguu.

Kɩ-ɖalakɩŋ maɣna kilomɛta waa 636 nɛ walanzɩ kɔyɔ kilomɛta waa 24 ntalɩ kilomɛta waa 79 nɛ kɩ-tɛ tɛʈʊ yɔ walanzɩ kɔyɔ kilomɛta waa 31722 kpɛɛ ko nɛ kɩ-pɩsɩ kujomuu loɖo ŋgʊ kedeŋga kpeekpe taa. Kɩkɛ kujomuu ngʊ kɩkɩlɩɣ liŋguu yɔ. Kɩ-tɛ liŋguu talɩ mɛta waa 1642 nɛ kɩcaɣ ahɔya wena a-yɔ yɔ a-talɩɣ Mɛta waa 7000. Kɩwɛ Iablonovy nɛ Bargouzine pɔŋ hɛkʊ taa nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa kiŋ nɛ Bayikalɩ pɔŋ nɛ wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa.

Bayɩkalɩ Kujomuu vu du ciel

Kujomuu ŋgʊ kʊmʊʊ 336 pɔsɔ lɩm paa ɛzɩmtaa pada kɛlɛ Selenga kɩ-tɛ nɛ Mongolii ɛjaɖɛ taa kiŋ. Tɛʊ lɩm mbʊ kɩmʊʊ yɔ lɛɛzɩɣ paa pɩnaɣ ŋga nɛ pɩtalɩ miilimɛta waa 200 ntalɩ 500 nɛ haɖɛ kiŋ lɛ, pɩpɩzɩɣ pɩtalɩ miilimɛta waa 500 ntalɩ 900. Papɩzɩɣ pasaɣ mɛlɛnaa kʊ-yɔ mɩsɩkʊm fenaɣ taa nɛ salaŋ fenaɣ taa yeke. Kpaɣ pɩnaɣ taa fenasɩ lɛɛsɩ taa lɛ, ɖɔmpɛɛ huuzina kɔyɔ nɛ a-tɛ kʊkʊyʊmɩŋ kpaɣ niika alɩwaatʊ pɩzɩɣ talɩ mɛta kʊyʊmʊʊ ntalɩ 1,5 nɛ halɩ mɛta waa waa naalɛ hɔɔlɩŋ nɩiyɛ taa nɛ pɩhaɣ waɖɛ ɛyaa nɛ lɔɖaa se pɔɖɔ.

Olkhon Island, Shaman Rock near Khuzhir

Ɛyaa kudokiŋ nɩnɩwa wɛna kujomuu ŋgʊ kʊ-nɔɔ kpɛɛ nɛ pɛ-tɛ fezuu caɣʊ wɛ kaɖɛ mbʊ pʊyɔɔ yɔ tɛtʊ sɩba. Kpakpasɩ nɛ pɔm waa kɛnɛ pɔdɔna. Kpɛlɩ taa lɛ ɛyaa ɖɔɔ pɩŋ pɩtɩŋna Bayɩkalɩ Amour Magistral suuluku kpɛyaɣ ŋga pama yɔ kɔyɔ. Papɩsɩ pakpa kpakpasɩ pɩnaɣ tɩŋga mbilim. Ɖɔmpɛɛ niika alɩwaatʊ taa lɛ, pohuyuu pɔʊ sɔsɔʊ ɖɔmpɛɛ taa.

Paa egeetiye nɖɩ ɖɩ-taa ɛwɛ pʊŋ nɛ pɩwɛ kaɖɛ ɛzɩma yɔ kujomuu ŋgʊ kɩkɛ mɛlɛnaa nʊmɔʊ sɔsɔʊ ŋgʊ ɖɔmpɛɛ kpaɣ hɛkʊ hɔɔlʊʊ mbilim pɩnaɣ tɩŋga. Niika alɩwaatʊ wayi aloma nɛ kamɩŋ fenasɩ taa lɛ, kpakpasɩ kpaɣʊ mɛlɛnaa tɩŋga nɛ ñɩnʊʊ kpɛlɛkʊʊ mɛlɛnaa nɛ yɛlʊʊ mɛlɛnaa wɛna ɛjandʊʊ sɩpɔrɩ hɔɔlʊʊ taa Bayɩkalɩ kujomuu yɔ. Nʊmɔʊ kɩ-ta ɖɔnɛ ɖanɩɣ pazɩɣ agozamɩsɩkʊm fenasɩ taa, alɩwaatʊ ndʊ tɩ-taa ɖɔmpɛɛ yɔlʊʊ. Pɩwayi ɖɔɖɔ lɛ, teŋguu ŋgʊ kɩ-yɔ mɛlɛnaa ɖɔm wɛ kaɖɛ mbʊ pʊyɔ yɔ helim sɔsɔm nabʊyʊ makɩ nɛ pɩhazɩɣ nɔmɔʊ taa pɩtɩŋga payi.

Sunset in Baikal