Aŋglɩkan Ɛsɔ sɛtʊ ŋgbɛyɛ

Pɩlɩɩna Wikipediya
Map Anglican Communion
Lambeth Palace London 240404

Aŋglɩkan Ɛsɔ sɛtʊ ŋgbɛyɛ, pɩkɛ Krɩstʊ cejewiye nɖɩ ɖɩtʊɣʊ ɖɩ-tɩ nɛ Room yɔ pɩnaɣ 1534, nɛ ɖɩwɛɛ pɩkɩlɩna Ɛŋglɩsɩ ajɛyɛ taa kɛnɛ, kɔzɩ kɔzɩ ajɛyɛ wena Ɛŋglɩsɩ ɛjaɖɛ kaacaɣ ajɛyɛ wena a-ñʊŋ yɔɔ yɔ a-taa. Yee ɖɩlɩ Kewiyaɣ kɩkpɛndaɣ ɛjaɖɛ taa kɔyɔ patasaɣ yaʊʊ ɛyaa mba se episkopalɩyɛɛ waa ɖɔɖɔ kɛ Etaazuunii ɛjaɖɛ taa. Cejewiye nɖɩ ɖɩñɔɔ pɩtɩŋna Angletɛrɩ wiyaʊ Henri 8 tʊ yɔɔ, kpaɣɖʊ 9 alɩwaatʊ taa, se patʊɣʊ pa-tɩ nɛ papa pɩlɩna politiki lɩmaɣza naayɛ yɔɔ nɛ Ɛsɔ Tɔm kpɛlɛkʊʊ lɩmaɣza naayɛ yɔɔ mbʊ ɛzɩ ɛyʊ kʊyʊm kpaɖʊʊ ɛyaa lalaa kpeekpe keŋ keŋ paɣtʊ takayaɣ taa tɔm pɩnaɣ 1534 yɔ.

Corraled choristers (23197635394)

Tɔmpiye aŋglɩkan lɩna latɛŋ hɛkʊ taa tɔmʊʊ nakʊyʊ cɔlɔ mbʊ se ecclesia anglicana, pañɩɣ niiye ɖɩ-yɔɔ pɩnaɣ 1246, nɛ ɖɩ-tɔbʊʊ se Ɛŋglɩsɩ Ɛsɔ sɛtʊ ŋgbɛyɛ. Yʊsʊʊ tɔmʊʊ ŋgʊ se aŋglɩkan yɔ wiyaʊ Henri 8 lubina-tʊ. Pʊwayɩ mbʊ yɔ kpaɣ kpaɣɖʊ 16 alɩwaatʊ taa mbʊ yɔ patalakɩ tʊmɩyɛ nɛ tɔmpiye nɖɩ siŋ ɛzɩ kpaɣ paɣtʊ takayasɩ taa Angletɛrɩ ɛjaɖɛ mbʊ yɔ payaɣ-kʊ kɛlɛʊ se Church of England.

Tuomas Mäkipää

Wiyaʊ Henri 8 tʊ kɛ Ɛnglɩsɩ ɛjaɖɛ wɛɛ ekizi papa tɔm, ɛɛkpaɣ halʊ kɛ Cathérine Aragon tʊ pɩnaɣ 1509. Halʊ ɛnʊ ɛfɛyɩna-ɩ nɛ pɩɣa abalɩ pɩɣa, kɛlɛ ɛsɔɔlɩ ɖɔɖɔ ɛ-ɖaŋ Anne Boleyn, kɛlɛ etiyina takayaɣ nakayɛ papa pɩnaɣ 1527 nɛ ka-taa peeɖe lɛ ekizi ɛ nɛ ɛ-halʊ pɛ-tɛ nesi ɖɔkʊʊ tɔm. Ŋgʊ ɛɛhɛza kpataa Clément 7 tʊ lɩmaɣza ɛ-ñʊʊ taa pɩlɩna politiki tɔm ndɩ ndɩ yɔ, kɛlɛ ɛkpa ɛ-tɩ nɛ ɛpɩsɩ cɔɔcɩ ñʊʊ tʊ nɛ kewiyaɣ ñʊʊ tʊ Ɛŋglɩsɩ ɛjaɖɛ taa kɛlɛ ekizi ɛgbaɣdɩyɛ ɛ nɛ Room taa ɛyaa.