Ɛsɩtoonii

Pɩlɩɩna Wikipediya

Ɛsɩtoonii kɛna Erɔpʊ nɛ hayʊ kiŋ ɛjaɖɛ naɖɩyɛ nɛ ɖɩwɛɖɔɖɔ Erɔpʊ keteŋga taa ajɛya kɩkpɛndɩɣ ŋgbɛyɛ taa ɖooo agoza fenaɣ kacalaɣwiye pɩnaɣ 2004 pɩna ŋgbɛyɛ nɖɩ payaɣ-ɖɩ se OTAN yɔ kɛ lakɩŋ fenaɣ 29 pɩnaɣ 2004 kʊɖʊmaɣ ŋga ka-taa. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩwɛ Palɩtiki Teŋgu kɩ-wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa kiŋ.

Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ nɛ ɖɩ-wɩsɩ ɖɩ-ɖʊyɛ taa lɛ, Suyɛɛdɩ ɛjaɖɛ wɛna; hayʊ kiŋ lɛ, pɔɔ ŋga payaɣ-kɛ se Fɛɛlandɩ yɔ kɛwɛna; wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa lɛ, Ruusii ɛjaɖɛ wɛna piyele nɛ hadɛ kiŋ lɛ Lɛtonii ɛjaɖɛ wɛna. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩmʊ ɖɩ-tɩ yɔo wɛu kɛ pɩnaɣ 1991 nɛ ɖɩ-ñʊʊdʊ kɩfalʊ payaɣ se Kersti Kaljulaid; piyele nɛ komina yɔɔ cɔnɩyʊ kɔyɔ Jüri Ratas.

Tɛtʊ tʊnɛ tɩ-walanzɩ taa maɣna ɛzɩ 45 339 km2 ɛlɛ ɖenɖe lɩm wɛɛ yɔ peeɖe ɖeke talɩʊ ɛzɩ 4,56 kɛ mɩnɩʊ yɔɔ. Kɔlaɣ fenaɣ kacalaɣ wiye pɩnaɣ 2015 taa paakala ɛyaa kɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa lɛ, paakpɛnda 1 323 271. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛtʊ sɔsɔ payaɣ se Taliŋ nɛ liidiye nɖɩ pɔtɔkjɩ-ɖɩ peeɖe yɔ payaɣ-ɖɩ se Eeroo. Yee ɛyʊ ɛcaɣ yaʊ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa kɔyɔ, pɩwɛɛ se ɛma +372 pʊcɔ ɛma ɛ-ɛyʊ kaŋgalafu nimaɣ mayaɣ. Kʊnʊmɩŋ weyi pɔyɔɔdʊʊ komina tʊma taa nɛ pawɩlʊʊ sukulinaa taa yɔ ɩnʊʊ lɛ Ɛsɩtoonii nɛ Rusii.