Yemenii

Pɩlɩɩna Wikipediya
Flag of Yemen

Yemenii kɛna Erɔpʊ ilemiye nɛ hadɛ taa tɛtʊ natʊyʊ nɛ tɩwɛna Afrika nɛ hayʊ kiŋ. Ajɛya wena acɔ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ nɛ ata yɔ anaa yɔ: wɩsɩ ɖɩdʊyɛ taa lɛ teŋgu ŋgʊ payaɣ se pɔɔ kɩsɛɛmaɣ yɔ ŋgʊ tɛyɩna ɛjaɖɛ ɖɩnɛ nɛ EritreeCibuutii; hadɛ kiŋ nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa lɛ tɛtʊ ndʊ payaɣ-tʊ se Omanii yɔ tɩwɛna nɛ hayʊ kiŋ lɛ Arabii Saudidii piyele hadɛ yeli lɛ Somalii ɛjaɖɛ wɛna.

Pamaza ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-walanzɩ lɛ, panaa se ɖɩ-walanzɩ talɩ ɛzɩ 527 968 km2 nɛ ɖenɖe lɩm wɛɛ yɔ, peeɖe takɩlɩ ɖɔʊ. Agoza fenaɣ 22 wiye pɩnaɣ 1990 kɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩmʊ ɖɩ-tɩ yɔɔ wɛʊ.

Jibla 01

Payaɣ Yemenii ɛjaɖɛ ñʊʊdʊ kɩfalʊ weyi ɛwɛna Adenii hɔɔlʊ yɔ se Abdrabbo Mansour Hadi nɛ Utii hɔɔlʊ taa-tʊ fɛyɩ nɛ weyi ɛcɔŋna peeɖe yɔ ɛlɛ yɔ Mehdi Hussein al-Machat. Hɔɔlɩŋ ɩnɛ ɩ-tɛ komina yɔɔ cɔnɩyaa kɔyɔ kɔyɔ: Ahmed ben Dagher (Adeni-tʊ) nɛUtii-tʊyɔ Abdel Aziz ben Habtour.

Kʊnʊŋ ŋgʊ pakɩlʊʊ yɔɔdʊʊ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛ komina tʊma taa nɛ pawɩlʊʊ-kʊ sukulinaa taa ɖɔɖɔ yɔ, ŋgʊ lɛ araabii. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa tɛtʊ sɔsɔtʊ payaɣ se Sanaa nɛ ndʊ tɩkɩlɩna walanzɩ ɖɔɖɔ.

Sa'dah 02

Pɩnaɣ 2017 taa pakalɩ kɩgalʊʊ kɛ tɛtʊ sɔsɔtʊ tʊnɛ tɩ-taa lɛ pana ɛyaa ɛzɩ 28 038 829 yɔ. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa yee pakalɩɣ ɛyaa km2 taa kɔyɔ, panaɣ-wɛ ɛzɩ 53 yɔ.

Yee ɛyʊ ɛsɔɔlaa se ɛyaa nɔɔyʊ kɛ kaŋgalafu yɔɔ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa kɔyɔ, pɩkɛna-ɩ kɩjɛyʊʊ se ɛma +967 ɛ-tɛ kaŋgalafu kpata yɔɔ pʊcɔ ŋɛ ɛɛma pɩtɛ ɛyʊʊ kaŋgalafu nimaɣ mayaɣ. Liidiye nɖɩ pɔtɔkɩ-ɖɩ peeɖe yɔ payaɣ-ɖɩ se riyal yeeniti.