Simon Bolivar

Pɩlɩɩna Wikipediya
Simon Bolivar

Informa
Ɛ-ɛjaɖɛ Fenezuyeelaa
Ɛ-tʋmɩyɛ Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ
Ɛ-ɖɩlʋlɩyɛ Caracas, Fenezuyeelaa
E-efemiye kɩlʋlɩyɛ Hasɩyaɖɛ fenaɣ kɩyakʊ 24 pɩnaɣ 1783
Ɛ-ɖɩsɩbɩyɛ Santa Marta, Kolombi
E-efemiye kɩsɩbɩyɛ Saŋayɩŋ fenaɣ kɩyakʊ 17 pɩnaɣ 1830

Santísima Trinidad Bolívar y Palacios tɛ Simón José Antonio, pakɩlɩ-ɩ sɩmnaʊ nɛ hɩɖɛ ɖɩnɛyɔ se Simon Bolivar nɛ pɛɖɛyɩ-ɩ se Libertador. Palʊla-ɩ hasɩyaɖɛ kɩyakʊ 24 pɩnaɣ 1783 Caracas tɛtʊ taa Venezuela ɛjaɖɛ taa. Ɛsɩ saŋayɩŋ fenaɣ kɩyakʊ 17 pɩnaɣ 1830 Santa Marta tɛtʊ taa Colombie ɛjaɖɛ taa.

Ɛyʊ ɛnɛyɔ ɛɛkɛ sɔdʊʊ sɔɔja nɛ ɛkɛ ɖɔɖɔ Venezuela ɛjaɖɛ ñʊʊ tʊ. Ɛkɛ weluu ɛ nɛ José San Martin tʊ nɛ Siili Bernardo O’Higgins, pɩlɩna Ɛsɩpañɔlɩ ɛjaɖɛ caɣ ajɛyɛ wena a-ñʊʊŋ yɔɔ yɔ tɛ ɛsakuliye nɔmɔʊ taa Amerika nɛ Hadɛ kiŋ ajɛyɛ taa pɩnaɣ 1813 pazɩtʊ alɩwaatʊ taa.

Ɛɖʊ nesi piŋ nɛ ɛka ñʊʊ ajɛyɛ anɛ atɩyɔɔ wɛʊ tɔm taa, Bolivi, Colombi, Equateur, Panama, Perou, Venezuela. Ɛlʊba siŋ nɛ palɩzɩ Colombi Sɔsɔʊ ɛjaɖɛ, nɛ ɛsɔɔlɩ ɖɔɖɔ se ɖɩkɛ lone nɖɩ ɖɩtaa Amerika latine ajɛyɛ kpɛndʊʊ ɖama nɛ pɔyɔɔdʊʊ politiki nɛ sɔɔjɛtʊ tɔm yɔ nɛ ɛnʊ kaakɛna kajalaɣ ñʊʊ tʊ.

Bolivar liɖe kɛ Ziortza-Bolibar cejewiye cikpeɖe naɖɩyɛ taa, Biscaye (basque espagnol ajɛyɛ taa). Bolivar cejewiye kaawɛ Venezuela ɛjaɖɛ kpaɣ kajalaɣ wɛɛ wena Amerika nɛ Haɖɛ kaacaɣ kajalaɣ caɣʊ Ɛsɩpañɔlɩ ɛjaɖɛ yɔɔ.

Simon Bolivar ɖoo, Concepción Palacios y Blanco Maaria, ɖɔɖɔ ɛzɩ ɛ-caa yɔ Juan Vicente Bolívar y Ponte kaawɛ Aristote Caracas ŋgbɛyɛ taa. Pɩlɩna ɛzɩma lɛlʊ kaakɩlɩ lɛlʊ pɩnzɩ sakɩyɛ mbʊ lɛ, pawalɩ ɖama pɩnaɣ 1773 alɩwaatʊ taa. Juan Vicente kaawɛna pɩnzɩ hiŋ nanaza nɛ lʊbɛ lɛ, ɛ-halʊ Concepción kaawɛna pɩnzɩ hiu nɛ kagbanzɩ yeke. Palʊlɩ piya mba yɔ María Antonia, Juana Nepomucena, Juan Vicente, Simón nɛ María del Carmen. Wayi ñɩnʊ ɛnɛyɔ ɛtɩ sɩbʊ kpɛdɛ kpɛdɛ ɛzɩ paɖɩna-ɩ lʊlʊ yɔ.

Palʊla Bolivar pɩnaɣ 1783 hasɩyaɖɛ fenaɣ kɩyakɩŋ 24 nɛ 25 ɖooo taa, Plaza San Jacinto Caracas kuduyuu sɔsɔʊ nakʊyʊ taa nɛ ɛ-hɩɖɛ kpeekpe kɔyɔ Simón José Antonio de la Santísima Trinidad Bolívar y Ponte Palacios y Blanco, nɖɩ pɔsɔna-ɩ Ɛsɔ tɛ lɩm hasɩyaɖɛ fenaɣ kɩyakʊ 30 pɩnaɣ kɩtɩŋaɣ taa Caracas cɔjɔ kpaŋ taa, ɛ-ɖɛtʊ ɖɔkɔtɔ sɔsɔ Juan Félix Jerez Aristeguieta sɔna-ɩ lɩm mbʊ. Pɔtɔŋ pʊwɛ ɛzɩ ɛ-ɖɛtʊ ɛnʊ ɛhana-ɩ hɩɖɛ se Simon.