Sɩkandɩyɔm
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Sc-TableImage.svg/220px-Sc-TableImage.svg.png)
Sɩkandɩyɔm kɛ kpɛlɩ kpɛlɛkʊʊ tɛ pʊtʊ weyi ɛ-ñʊʊ mayaɣ 21 nɛ yʊsaɣ ñɩŋa Sc. Ɛkɛ hɛkʊ nɛ hɛkʊʊ ñɩɣlɩm wonuu ɖɔfɩɩ ŋgʊ, e-tomnaɣ hʊlɩma kpʊzɩyɛɛ. Pana-ɩ nabʊyʊ taa tɛtɛɛ nabɛyɛ nabɛyɛ taa kɛnɛ nɛ pɛ-tɛ nɛ Sɩkandɩnafɩ kiŋ. Ɛ nɛ ɩtrɩyɔm nɛ lantanɩdɩ waa pɛwɛna tɛtʊ naa nabɛyɛ taa.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Electron_shell_021_Scandium.svg/220px-Electron_shell_021_Scandium.svg.png)
Sɩkandɩyɔm (latɛŋ kʊnʊŋ taa lɛ, scandia pɩwɩlɩɣ se Sɩkandɩnafɩ), Lars Fredrik Nilson lɩna ɛ-yɔɔ pɩnaɣ 1879 alɩwaatʊ ndʊ ɛ nɛ ɛ-ɛgbaɣdɩna tʊmɩyɛ laɖaa pañɩnaɣ kɛdɛɖaɣ tɛtʊ naa yɔ. Nilson ɖʊ se ɛna pʊtʊ ɛnʊ ɛ-wɛtʊ pɩtɩŋna mʊntʊsʊʊ weluu tɛ pɩlɩna tɛtɛɛ esenite nɛ gadolinite pɔ-yɔɔ.
Dmitri Mendeleïev kaayɔpɔdɩ pɩnaɣ 1869 alɩwaatʊ taa kɛ sɩkandɩyɔm tɔm naa nabɛyɛ nɛ ɛyaa-wɛ se ekabore waa, ɛlɛ ɛlabɩ tʊmɩyɛ nɛ ɛ-tɛ wɛɛ paɣtʊ. Per Teodor Cleve lɩ sɩkandɩyɔm kalɩkɔdaɣ alɩwaatʊ kʊyʊmtʊ ndʊ tɩ-taa ɛlɛ tɩwɛɛ ndɩ Nilson ñɩntʊ, Cleve ñawɩlɩɣ se sɩkandɩyɔm nɛ ekabo pɛkɛ kʊyʊm.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Scandium.jpg/220px-Scandium.jpg)
Pɩnaɣ 1937, kajalaɣ ɖeɖe palaba ñɩɣlɩm sɩkandɩyɔm pɩlɩna nazɩyʊ yɛkɛlɩnayʊ pɩtɩŋna pɔtasɩyɔm nɛ lɩtɩyɔm nɛ sɩkandɩyɔm kalɩkɔdaɣ pɛkpɛndʊʊ yɔɔ nɛ pɛ-tɛ yɔlʊʊ ɖeɖe yɔ 700 ŋtalɩ 800°C. Kajalaɣ sɩkandɩyɔm liviri ñɩlɩm ŋgʊ keeke pɩtalɩ 99% wɛʊ mbʊ yɔ paalaba-kʊ pʊcɔ pɩnaɣ 1960 wɛɛ.