Sɩbɔrgɩyɔm

Pɩlɩɩna Wikipediya

Sɩbɔrgɩyɔm kɛ kpɛlɩ kpɛlɛkʊʊ tɛ pʊtʊ weyi ɛ-ñʊʊ mayaɣ kɔyɔ 106 nɛ yʊsaɣ ñɩŋa yɔ Sg. Palaba-ɩ kajalaɣ ɖeɖe lɛ, pɩɩkɛ pɩnaɣ 1974 ɛlɛ Etaazuunii nɛ URSS aŋgba kɛlɛ paa nɖɩ lɛ ɖɩɩwɛɛ ɖɩ-tɩ yɔɔ nɛ pɛkpɛndɩ labʊ pʊtʊ ɛnʊ niikaɣ you alɩwaatʊ taa, nɛ poyou pɩlɩna pʊtʊ ɛnʊ ɛ-hɩɖɛ yɔɔ. You ŋgʊ pɔkɔɔ pehiɣ ɖama nɩnaʊ ɖooo pɩnaɣ 1997 pɩtɩŋna ɛzɩma pʊtʊ 104 nɛ 108 wabɩtʊ yɔɔ kɛlɛ paha pʊtʊ 106 hɩɖɛ pɩtɩŋna Glenn Seaborg hɩɖɛ yɔɔ, ɛkɛ lɛɣtʊ ɛyʊ kɛtɛɖaɣ tʊ weyi ɛ-hɩɖɛ mʊna samtʊ piŋ yɔ ɛ-tɛ wɛɛ taa.

Ɛkɛ akɩtɩnɩdɩ waa tɛ pʊtʊ nɔɔyʊ weyi ɛtɔʊ cɛnzɩ sakɩyɛ yɔ, kɛlɛ a-agbele kʊyʊm nɔyʊ pasɩma 269Sg nɛ ɛ-tɛ caɣyɛ cɛnzɩ tɔʊ alɩwaatʊ maɣna cɛjɛsɩ 3,1. Pʊtʊnaa caɣyɛ kpata taa lɛ, ɛwɛ tɔnkɩsɩtɛnɩ tɛɛ nɛ ɛwɛtʊ wɛɛ ɖɔɖɔ ɛzɩ kpɛlɩ kpɛlɛkʊʊ tɛ ñɩɣlɩm pʊtʊnaa kɩɖɛzaa yɔ. Wiluu nɛ takɩɣ tʊma ndɩ ndɩ naalɛ taa pana pʊtʊ 106.

Pɩkɔma pɩnaɣ 1974 mɩsɩkʊm fenaɣ taa lɛ, Soviyetiki ñɩnɩyaa ŋgbɛyɛ naɖɩyɛ ɖɩ-nɔɔ yɔɔ ɖɛyʊ kɔyɔ Gueorgui Fliorov kɛ pɩdaa yɔɔ ñɩnɩyaa sukuli kɩkpɛndʊʊ taa Doubna tɛtʊ taa tɔŋ se palaba agbele nɔɔyʊ nɛ ɛ-tɛ ilimiye ñʊʊ kɔyɔ 259 nɛ pekpekiɣ se pɩkɛʊ sɩbɔrgɩyɔm 260.

Mbʊ pɩkɛwa se Amerika ɛyaa tʊma yɔɔ pɛlɛɛ tisiɣ mbʊ lɛ, papa tɔ se payaa pʊtʊ ɛnʊ sɩbɔrgɩyɔm pɩlɩna kpɛlɩ kpɛlɛkɩyʊ Glenn T. Seaborg yɔɔ. Hɩɖɛ nɖɩ ɖɩkɔna ndɔnjɔɔlɩyɛ sakɩyɛ mbʊ pɔyɔɔ yɔ Seaborg tɩtɩŋa kaawɛ ɛtaatɩɩ sɩbɩta. Kedeŋga kpeekpe ŋgbɛyɛ sɔsɔyɛ naɖɩyɛ ñɔtɔŋ se pɩɩwɛ se Berkeley nɛ Doubna wiluu nɛ takɩɣ tʊma ɛtɛyɩ pʊtʊ ɛ-natʊ kɩhɛyʊʊ liidiye pɩnaɣ 1992.