Nɔmɔʊ kɩfalʊʊ tɩnaa ŋgbɛyɛ
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Chemin_Neuf_Volkenroda_2005_-_04.jpg/220px-Chemin_Neuf_Volkenroda_2005_-_04.jpg)
Nɔmɔʊ Kɩfalʊʊ Ŋgbɛyɛ tɩnaa, pɩkɛ katoliki cejewiye nɖɩ ɖɩsɔɔlʊʊ se Krɩstʊ cejewa kpeekpe ɛkpɛndɩ nɛ pɩpɩsɩ kʊyʊmɖɩyɛ yɔ. Ɖɩlɩna cɛjɛtʊ haɖɛ tɩnaa tɛ atɩma ŋgbɛyɛ naɖɩyɛ cɔlɔ pɩnaɣ 1973, ɖɩ-taa ɛyaa talɩ kudokiŋ naalɛ nɛ pɛwɛɛ ajɛyɛ nɛɛlɛ nɛ loɖo taa, nɛ ɛyaa hiu nɛ naalɛ ñɛwɛɛ yɛlʊʊ yɔɔ nɛ ŋgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-tɛ tɔm suzuu yɔɔ. Ŋgbɛyɛ ɖɩ-nɔɔ yɔɔ tʊ kajalaɣ tʊ kɔyɔ Yeesu ɛgbaɣtʊ Laurent Fabre.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Chemin_Neuf_Sablonceaux.jpg/220px-Chemin_Neuf_Sablonceaux.jpg)
Paya ŋgbɛyɛ nɖɩ hɩɖɛ nɖɩ pɩlɩna lone kajalaɣ nɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa palaba ɖɩ-tɛ kajalaɣ kedizaɣ, Lyon pʊʊ yɔɔ nɔmɔʊ kɩfalʊʊ. Ŋgbɛyɛ nɖɩ ɖɩkɛ ɛgɔlɔmɩyɛ wezuu haɖɛ tɩnaa. Ŋgbɛyɛ nɖɩ ɖɩnaɣ ɖɩ-taa fada naa nɛ ɛyaa tɩŋna (halaa nɛ abalaa) nɛ ɛyaa mba patakpaɣ halaa (aɖama) nɛ ɖɔɖɔ ɛyaa pawala ɖama nɛ pɛfɛyɩna ɖɔkʊʊ yɔ (pɛfɛyɩna piya yɔ). Pa-lɩmaɣzɩyɛ kuɖum kɛlɛ kɩkpɛndʊʊ tɔm. Krɩstʊ mba kpeekpe ɛpɩsɩ kʊyʊm, ɛyaa kpeekpe ɛkpɛnɩ (paa ŋkɛ nsʊlɩmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-tɛ ɛyʊ yaa paa ŋkɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɛyʊ kɔyɔ), hɔŋ kpɛndʊʊ yaa nɩnaʊ nɛ ɛyaa kpeekpe tɛ ɖama nɩnaʊ.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Chemin_Neuf_Volkenroda_2005_-_10.jpg/220px-Chemin_Neuf_Volkenroda_2005_-_10.jpg)
Pʊwayɩ kpaɣna pɩnzɩ 1960 kɛ cejewa lɛɛna nɩ pɩ-taa nɛ papazɩ pɩ-tɛ laɣsɩ mba labʊ ɖɔɖɔ pɔ-hɔɔlɩŋ pɛ-tɛ atɩma naa taa. Pʊkɔma pɩnaɣ 1960 lɛ, Duquesne Katoliki sukuli kɩtɛzʊʊ ŋgʊ kɩwɛ Pittsburgh taa sukuli piya lakaɣ tʊmɩyɛ Ɛsɔ tɔm takayaɣ yɔɔ kɛ kpɩtaʊ taa kɩyakɩŋ kɩhɛzɩŋ naalɛ ɛnɛyɔ e-wiye nɛ pehiɣ Ɛsɔ lɩm sɔʊʊ sakrɛmɩnʊʊ Fezuu Kiɖeɖeu taa. Mbʊ pɩkpaɣna nɛ atɩma agbeɣla ndɩ ndɩ paɣzɩ sʊʊ katoliki cejewiye taa Etaazuunii ɛjaɖɛ taa nɛ kedeŋa kpeekpe taa.