Moyen-Orient tɛtʋ wandamm
.svg)
Tɛtʋ ndʋ payaɣ se Moyen-Orient yɔ, tɩwɛ kpaɣna Mediteranee teŋgu pɔɔ nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ hɔɔlʋʋ taa nɛ tiwolo Iiran ɛjaɖɛ kamaɣ yɔɔ nɛ tɩɖɛɛ Pakisitaanɩ ɛjaɖɛ nɛ Afganistani ɛjaɖɛ pɛ-hɛkʋ taa.
Moyen-Orient tɛtʋ hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ wɛ Aazii tɛtʋ wandamm taa. Ɛlɛ, tɩ-hɔɔlʋʋ cikpeluu nakʋyʋ sʋ Afrɩka nɛ hayi kiŋ hɔɔlʋʋ taa.
Ajɛya ndɩ ndɩ wena awɛ Moyen-Orient tɛtʋ taa yɔ, a-hɩla yɔ :
- Iranɩ
- Izrɛɛlɩ
- Palɛsɩtiini
- Yɔrdaanii
- Irakɩ
- Siirii
- Liibaŋ
- Arabii-Sahʊditi
- Yemɛnɩ
- Omaɣ
- Emiratɩ arabʋ aaa kɩkpɛndʋ
- Kataarɩ (Qatar)
- Pareyɩnɩ (Bahreïn)
- Kowɛɛtɩ
- Egipiti
- Turikii
- Pakisitaanɩ
- Afganistani
Halɩ Etazuunii ɛjaɖɛ taa ɛyaa ñɔtɔŋ se Moritaanii nɛ Marɔkɩ nɛ Alizeerii nɛ Tuniizii nɛ Liibii pa-ajɛya wɛ ɖɔɖɔ Moyen-Orient tɛtʋ taa.
Ajɛya wena awɛ Moyen-Orient tɛtʋ taa awɛna sɔnzɩ ndɩ ndɩ sakɩyɛ. Ajɛya ana, alakɩ ɖɔɖɔ Pɛɛrɩsɩ (Perse) nɛ Turikii nɛ Aarabʋ nɛ Kuridi (Kurde) nɛ Juwifu (Juives) pa-ajɛya taa sɔnzɩ.
Kʋnʋmɩŋ weyi pakɩlɩɣ yɔɔdʋʋ ajɛya wena awɛ Moyen-Orient tɛtʋ taa yɔ ɛnʋʋ yɔ Iiraɣ ɛjaɖɛ kʋnʋŋ nɛ Turikii ɛjaɖɛ taa kʋnʋŋ nɛ Arabɩɩ kʊnʊŋ nɛ Hɛbra kʊnʊŋ.
Pɩnaɣ 1902 taa pacalɩ Moyen-Orient tɛtʋ hɩɖɛ haʋ. Sɔɔja sɔsɔ Alfred Mahan hana tɛtʋ ndʋʋ hɩɖɛ ńɖɩ. Sɔɔja sɔsɔ ɛnʋ, ɛkɛ Amerika tɛtʋ taa tʋ.