Haɖaʋ

Pɩlɩɩna Wikipediya

Haɖaʋ tʋmɩyɛ yaa hayɩm tɔmɩyɛ payaɣna Fransɩ kʋnʋŋ taa size "agriculture". Haɖaʋ kɛna samaɣ paa ŋga lɛ ka-tʋmɩyɛ. Haɖaʋ kɛ tɛtʋ yɔ tʋmɩyɛ kajalaɣ nɖɛ. Ɛyʋ wezuu keekee wɛ haɖaʋ yɔɔ kɛnɛ. Hayɩm tʋmɩyɛ taa pehikuu wezuu caɣʋʋ tɔɔnaɣ.


Paa egeetiye nɖɩ ɖɩ-taa ŋtala kɔyɔ, ŋna size haɖʋ yaa hayɩm tʋmɩyɛ wɛɛ lone nɖɩ ɖɩ-taa peeɖe. Pɩkɛna tɛtʋ yɔ tʋmɩyɛ. Papɩsʋʋ tɛtʋ kpɛlɩ kpɛlɩ nɛ poɖuu yaa pɔsɔ tɔɔnaɣ kʋtɔwaa. Ɛjaɖɛ yaa kedeŋa n̄ɩm kɛna ɖɔɖɔ tɛtɛ kpɩna kɛ tɔɔnaɣ n̄ɩnʋʋ lone kajalaɣ nɖɛ.


Pahayʋ nɛ pehuu tɔɔnaɣ nɛ pɔcɔnana ɖɔɖɔ kɛ tɛtɛ kpɩna ndɩ ndɩ yɔɔ. Kedeŋa yaa ɛjaɖɛ yɔ n̄ɩm wazʋʋ ɛyʋ ɖɔɖɔ siŋŋ. Ɖɩkpaɣ ɛzɩ n̄ɩtʋ nɛ cɔka mbɩ yɔ, pɩkɛna mʋzʋŋ kɛ haɖaʋ hɔɔlʋʋ taa. Tɛtɛ kpɩna kpeekpee pɩndʋ ɖɔɖɔ kɛna mʋzʋŋ kɛ haɖaʋ yaa hayɩm tʋmɩyɛ taa.


Haɖaʋ kpɛlɛkʋʋ sukili kɛ hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ ŋgʋ kɩ-taa nɛ tʋma yaa kɩkpɛndʋ kɩ-taa tʋma sakɩyɛ ndɩ ndɩ yɔ kɛ pɩkpaʋ nɛ ɖoo kpaɖʋ yaa wɛɛ hiu nɛ nakʋ (19) n̄ɩŋgʋ taa yɔ. Haɖaʋ sukili ŋgʋ kɩ-taa peeɖe pɛkpɛlɛkʋʋ haɖaʋ lɛɣtʋ, tɛtʋ mʋzʋŋ ɖʋʋ, tɛtʋ kɩ-pandʋ tɩlʋ nɛ tɩ-yɔɔ haɖaʋ.


Haɖaʋ kɛ tɔɔnaɣ paa ŋga kaɖɩn̄ɩnɩyɛ. Peyeba haɖaʋ kedeŋa yaa ɛjaɖɛ yɔɔ cɩnɛ kɔyɔ, nɔɔyʋ fɛyɩ size ɛpɩzʋ nɛ ɛ-danɩ caɣʋʋ yaa ɛwɛ wezuu. Tɔɔnasɩ kɩhayɩsɩ nasɩyɛ hɩla kɔyɔ : saamɩla, sona, mɔʋ, mɩsɩ, sooja, hɛɛ nɛ tɔɔnasɩ lɛɛsɩ sakɩyɛ.