Bɔrɩ

Pɩlɩɩna Wikipediya
Bɔrɩ

Bɔrɩ kɛ kpɛlɩ kpɛlɛkʊʊ tɛ pɩyʊ mbʊ ɛ-ñʊʊ mayaɣ kɔyɔ 5, yʊsaɣ mayaɣ kɔyɔ B. Bɔrɩ kɛna ñʊʊ kɛ hɔɔlʊʊ 13 ñɩŋʊ kpɛlɩ pʊtʊnaa caɣyɛ kpata yɔɔ. Bɔrɩ maɣmaɣ tɛkɛ ñɩɣlɩm pɩyʊ ɛlɛ ɛwɛna kɩtamsɩnaʊ tam nabutozo. Bɔrɩ caɣ kɛdɛɖaɣ tɛtʊ tɛɛ nɛ tɩɩnzɩ laɣsɩ taa, ɛlɛ eyele ɛwɛɛ tɔrɩɩ tɛtʊ yɔɔ kiŋ, pɩwɛ ɛzɩ bɔrɩ ɖɔm yɔ kɔzɩ kɔzɩ bɔras, ɛlɛ ɖɔɖɔ bɔrɩ siziŋ lɩm.

Kpaɣ ɖooo pɩnzɩ 2000, pana se bɔrɩ kɛ -pɩtɩŋna Eerɔpʊ ɛjaɖɛ taa kpɛlɩ kpɛlɛkʊʊ tʊmɩyɛ pɩlɩŋga nakɛyɛ yɔɔ (ECHA) pɩyʊ siŋ kɔzɩ kɔzɩ, REACH paaɣtʊ yɔɔ) ɛzɩ lɩm mbʊ pʊ-tɔm caɣ kaɖɛ yɔɔ pɩlɩna ɛzɩma paalakɩ kɩ-tɔm tʊmɩyɛ keeke yɔ.

Pʊtʊnaa mba payi pɛwɛ bɔrɩ taa yɔ (Arabɩɩ kʊnʊŋ taa lɛ, بورق – buraq, Pɛrɩsanɩ kʊnʊŋ taa lɛ, burah, pʊ-tɔbʊʊ se ñɩlɩsɩɣ) paasɩma pɔ-tɔm ɖooo pɩnzɩ kutokiŋ alɩwaatʊ taa. Egipiti kɩbɩnʊʊ taa, pasɩma-ɩ pɩlɩna ñɩɣlɩm tʊmɩyɛ tɩnaa yɔɔ nɛ ɛyaa mba palakaɣ cʊŋ tʊmɩyɛ yɔ. Room ɛyaa mba filipii ɛyaa yebina-wɛ ñɩm yɔ, lakaɣna tʊmɩyɛ nɛ bɔrɩ pʊtʊnaa nabɛyɛ nɛ palakɩna ñɩnɩŋ wondu.

Bɔrɩ yeke koŋ kɛna pʊtʊ weyi ɛtɛkɛ ñɩɣlɩm tɛ pɩyʊ kɛ caɣyɛ kpata taa kɛ ɛ-hɔɔlʊʊ taa. Pʊyɔɔ lɛ, kpɛlɩ kpɛlɛkʊʊ nɔmɔʊ taa lɛ ɛwɛ ndɩ nɛ aliminiyɔm, kaliyɔm, ɛndɩyɔm nɛ tatɩyɔm. Bɔrɩ taa pʊtʊnaa lalaa wɛ ɛzɩ Levis tɛ siziŋ tɩnaa.