Aller au contenu

Arzantiini

Pɩlɩɩna Wikipediya
(Papɩsɩna-kɛ nɛ ɖooo Arzantiini (Argentine))
Arzantiini
Argentine

Arzantiini tɛlɛŋa

Arzantiini Kɩɖaʋ kɩdɛɛka (1819)

Arzantiini Ɛjaɖɛ tɛ tampaɣ
Tʋmɩyɛ taa kʋnʋmɩŋ: Ɛsɩpaañɔlɩ kʊnʊŋ
Tɛtʋ sɔsɔtʋ: Puyenezɛrɩ
Ɛjadɛ kɛ mbʋ yɔ: .
Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ: Ɖajaa Alberto Fernández
Ɛjaɖɛ walanzɩ: 2,780,400 km²
Samaɣ ñʋʋ: 43,417,000 (2015)
Tɛtʋ hɔɔlʋʋ samaɣ ñʋʋ: 14.4 km²
Internet nimaɣ: .

Arzantiini kɛna Amerika nɛ hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ naɖɩyɛ nɛ ajɛya wena ɛjaɖɛ ɖɩnɛ asɩ-ɖama nɛ kamɣ yɔ, ana yɔ: wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa lɛ, Siilii, hayi nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa lɛ Pooliivi, hayi kiŋ kpataa lɛ Paraaguwe, PireziiliUruguwe ajɛya ñɛwɛna hayi nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa nɛ Atilantiki lɩŋgamʊʊ wɛna wɩsɩ ɖʊlkɩyɛ taa nɛ pɩɖɛɛna hadɛ kiŋ.

Dooo lɛ Ɛsɩpaañɩ kpacayaɣna-ɖɩ nɛ pʊkɔma aloma fenaɣ nɛɛlɛ nɛ kagbaanzɩ pɩnaɣ 1810 lɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩmaɣmaɣ ɖɩmʊ ɖɩ-tɩ yɔɔ wɛʊ. Ɛlɛ pʊkɔma pɩtalɩ hasɩ yaɖɛ fenaɣ nakʊ pɩnaɣ 1816 pʊcɔ nɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩwɛɛ ɖ-tɩ yɔɔ sɩŋŋŋ kɛ San Miguel de Tucumán taa.

Arzantiini ɛjaɖɛ taa tɛtʊ sɔsɔtʊ yɔ Buenos Aires nɛ kʊnʊŋ ŋgʊ pawɩlɩɣ-kʊ sukulinaa taa nɛ pɔyɔɔdɩɣ komina tʊma taa yɔ, ŋgʊ lɛ ɛsɩpañɔlɩ piyele lidiye nɖi pɔtɔkɩ yɔ lɛarizantiini peezoo.

Arizantiini taa katoliki cɔɔcɩ ɛyaa kɩlɩɣ labʊ nɛ Amerika Latini taa payɩ lɛ, ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa kɛ Erɔpɩ sɔnzɩ kɩlɩ wɛʊ.

Latiino-Amerika taa payɩ lɛ, Arizantiini kɛna ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩkɩlɩ wobu nɛ ɛsɩndaa nɛ nɖɩ ɖɩkɩlɩ wɛʊ ɖɔɖɔ ñɩm yɔ. Ameriki Latini taa lɛ ɛjaɖɛ ɖɩkɛna naatozo ñɩnɖɛ kɛ ɛsɩnda wobu nɛ ɖɩwɛ Pireezili nɛ Mɛkɩsiiki ajɛya wayɩ.

Sɔɔja sɔsɔ weyi payaɣ-ɩ se Seneralɩ Manuel Belgrano yɔ, ɛnʊ lɩzɩna Arizantiini kɩɖaʊ kɛtɛɛta ɖooo pɩnaɣ 1810, alɩwaatʊ ndʊ palʊkaɣ se pɛwɛɛ pa-tɩ yɔɔ yɔ. Ɛlɛ, ɛɛlɩza-kɛ mbʊ lɛ, kɩ-hɛkʊ taa taawɛɛ wɩsɩ. Ɖooo pɩnaɣ 1818 taa kɛ pɔsɔza wɩsɩ mayaɣ.