Ariizonaa
Ariizonaa kɛna Etaazunii ɛjaɖɛ taa tɛtʊ cikpetʊ natʊyʊ. Nɛ Etazuunii ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ ajɛya cikpena naayɛ nɩɩnɩwa kpɛndɩna nɛ aɖʊ nɔɔ nɛ awɛɛ ɛjaɖɛ kʊɖʊmɖɩyɛ taa kpaɩ. Etaazunii tɔbʊʊ nɛ kabɩyɛ taa se ajɛya kɩkpɛndʊʊ. Ariizonaa taa tɛtʊ sɔsɔtʊ payaɣ se Foniksii nɛ tɩ-taa ɖɔɖɔ kɛ ɛyaa kɩla ɖɔʊ.
Tɛtʊ ndʊ tɩcɔ Ariizonaa nɛ tɩta yɔ tɩɖɔɔ nɛ tɩ-taa kɔyɔ: Kaliifɔrnii, Nevaadaa, Utaa, Niwu Mɛkɩziikii, Paasɩ Kaliifɔrnii, Sonooraa. Ariizonaa ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩwɛ Etaazunii ɛjaɖɛ taa ajɛya wena payaɣ-yɛ se Wɩsɩ tambaɖɛ yɔ a-taa mbʊ pʊyɔɔ yɔ, peeɖe tɩŋ hɛtʊ ndʊ tɩcɔŋna wɩsɩ paa ɛzɩmtaa yɔ, ɩwɛɛ sakɩyɛ. Mbʊ yebina nɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɛyaa ɖɔɔ sakɩyɛ. Etaazunii ɛjaɖɛ taa tɛtʊ cikpetʊ tʊnɛ tɩwɛ peeɖe ajɛya wena a-taapʊŋ ɖɔ pɩdɩɩfɛyɩ yɔ.
Pamaza Ariizonaa ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩ-walanzɩ taa lɛ, panaa se ɖɩ-walanzɩ talɩ ɛzɩ 295 254 km2 nɛ ɖenɖe tɛtʊ ñbɩ wɛɛ yɔ, peeɖe pɩtalʊʊ ɛzɩ 294 309 km2 yɔ nɛ ɖenɖe lɩm ñɛwɛɛ yɔ, peeɖe ñɛwɛʊ ɛzɩ 945 km2 yɔ pʊtɔbʊʊ se pɩtalʊʊ ɛzɩ 0,32 yɔ kɛ mɩnɩʊ yɔɔ. Pʊtɔbʊʊ se ɖenɖe tɛtʊ ñabɩ ñɛwɛɛ yɔ, peeɖe maɣna ɛzɩ 134 853 km2 yɔ.
Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ nɖɩ kɛŋna ɛjaɖɛ 48 ñɩnɖɛ nɖɩ ɖɩsʊ Etaazunii ajɛya kɩkpɛndʊɣ ŋgbɛyɛ taa yɔ. Ɛlɛ pɩɩkɛ lɛlaɣ fenaɣ 14 wiye pɩnaɣ 1912. Pɩnaɣ 2016 taa paakalɩ kɩgalʊʊ kɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ paana ɛyaa ɛzɩ miliyɔɔnaa 6 931 071 yɔ nɛ yee pakalɩʊ ɛyaa kɛ kilomɛtanaa yɔɔ kɔyɔ, panaɣ -wɛ ɛzɩ 23 yɔ.
Payaɣ Ariizonaa ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩ-ñʊʊdʊ se Doug Ducey (R) piyele nɛ komina ñʊndinaa kɔyɔ: John McCain (R) nɛ Jeff Flake (R).
Kʊnʊŋ ŋgʊ pakɩlʊʊ yɔɔdʊʊ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛ komina tʊma taa nɛ pawɩlʊʊ-kʊ sukulinaa taa ɖɔɖɔ yɔ, ŋgʊ lɛ yɔ aŋgilisi.