Abraham Lincoln

Pɩlɩɩna Wikipediya
Abraham Lincoln

Informa
Ɛ-ɛjaɖɛ Etaazuunii
Ɛ-tʋmɩyɛ Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ
Ɛ-ɖɩlʋlɩyɛ Sinking Spring Farm, Kɛntuukii, Etaazuunii
E-efemiye kɩlʋlɩyɛ Lɛlaɣ fenaɣ kɩyakʋ 12, pɩnaɣ 1809
Ɛ-ɖɩsɩbɩyɛ Wasɩŋtɔŋ DC, Etaazuunii
E-efemiye kɩsɩbɩyɛ Ɖomaɣ fenaɣ kɩyakʋ 15, pɩnaɣ 1865
Abraham Lincoln, Pres't U.S. LOC 3253742644

Palʊla Abraham Lincoln kɛ lɛlaɣ fenaɣ kɩyakʊ 12 pɩnaɣ 1809 kɛ Hardino egeetiye taa, Kɛntuki tɛtʊ taa nɛ pakʊ-ɩ Wasiŋtɔŋ ɛjaɖɛ taa ɖomaɣ fenaɣ 15 pɩnaɣ 1865 ɛɛwɛna pɩnzɩ 56. Ɛɛkɛ ɛyʊ weyi ɛlʊba ɛ-ɛjaɖɛ yɔɔ siŋŋ yɔ nɛ ɛnʊ kɛŋna Etazuni taa wiyau 16 tʊ. Pɔtɔʊ caca peeɖe ɛjaɖɛ taa nɛ, palɩzɩ-ɩ se ɛkɛna tɛtʊ ndʊ tɩ-ñʊʊtʊ yɔ pɩlaba tɔm nabʊlɛ lɛ. Kacalaɣ taa lɛ kamɩŋ fenaɣ 1860 nɛ nabʊlɛ taa lɛ kamɩŋ fenaɣ 1864. Ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa lɛ, Abraham Lincoln kɛŋna kacalaɣ tʊ weyi pɔtɔ caca nɛ samɣ maɣmaɣ lɩzɩ-ɩ yɔ.

The Peacemakers 1868

Eɖii Etaazuni alɩwaatʊ ndʊ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa paɣtʊ sɔsɔtʊ kaawɛɛ tʊcɔʊ pɩkpaɣ nɛ pitiki yɔ. Pɩtɛ alɩzaatʊ ñam ñam lakasɩ kaawɛ nɛ sɔɔjanaa kpakʊʊ hɔzɩŋ ɖama yɔɔ ɖɔɖɔ. Abraham Lincoln ñaɣna pana nɛ ɛpɩzɩ ɛhɛzɩ yɔŋ ɩnʊ nɛ ɛkɔna ɖama kpeɣu nɛ ɖama nɩnaʊ. Alɩwaatʊ ndʊ ɛpɩza nɛ lanhɛzɩyɛ nɛ ɖiu ɖiu caɣʊ kɔɔ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa yɔ kɛ ɛpɩza nɛ ɛñɩʊ nesi se Etaazuni taapapaɣzɩ ɖɔm paɣtʊ hiu nɛ naatozo ñɩndʊ yɔɔ mbʊ yebina nɛ ɛpɩzɩ ɛɖɩzɩ yomtu.

Lincolnassassination

Alɩwaatʊ ndʊ tɩ-taa ɛlʊba kpem nɛ yomaa wɛɛ pa-tɩ yɔɔ yɔ kɛ yoma yaɖaa ɛtɛlɛmwaa nabayɩ laba nɔɔ nɛ pakʊ-ɩ kɩyakɩŋ kagbaanzɩ wayɩ. Piyebina nɛ ɛyapɩzɩ ɛtɛzɩ ɛtɛ alɩwaatʊ kɛ kewiyaɣ yɔɔ, pʊtɔbʊ se ɛkpaɣʊ kewiyaɣ yɔ ɛlaba pɩnzɩ naanza nɛ fenaɣ kʊɖʊmaɣ nɛ kɩyakɩŋ 11. Ɛsɩbʊ yɔ ɛɛwɛna pɩnzɩ 56. Weyi ɛlɛɣza-ɩ yɔ ɛnʊ lɛ Andrew Johnson nɛ weyi ɛnʊ ñaalɛɣzaa yɔ ɛlɛ lɛ James Buchanan.