Abeti Masikini

Pɩlɩɩna Wikipediya
Abéti Masikini 1989 (cropped)

Abeti Masikini kɛna Koŋgo ɛjaɖɛ taa hendu teyu sɔsɔ nɔɔyʊ nɛ palʊla-ɩ kamɩŋ fenaɣ kɩyakʊ nakʊ ñɩŋgʊ wiye pɩnaɣ 1954 kɛ tɛtʊ ndʊ payaɣ-tʊ se Stanleyivilli yɔ kɛ Kisaŋginii, Koŋgoo ɛjaɖɛ taa. Ɛsɩbɩna pɩcɛɛɖɛ kʊdɔŋ kɛ salaŋ fenaɣ kɩyakʊ 28 pɩnaɣ 1944 kɛ Fransɩ ɛjaɖɛ taa ɛwɛna pɩnzɩ 39. Koŋgoo ɛjaɖɛ ñʊʊdʊ kacalaɣ ñɩnʊ payaɣ se Jean-Pierre Finant (1922-1961) nɛ ɛnʊ lʊlɩna Abeti Masikini.

Ɛ-tɛɛ wendu tɛu taa wɛ ɖeu nɛ payɛ nɖɩ ɛpaɣ yɔ ɖɩnɩɩzɩna Koŋgoo taa sɔnzɩ payɛ; pɩtasɩ ɖɔɖɔ lɛ hendu ndʊ eteu yɔ tɩtɔzʊ mbʊ pɩɩwɛ ɖeu nɛ pɩtɛma ɖɛʊ yɔ. Ɖɔɖɔ lɛ mbʊ mbʊ pɩwɛ ɖeu nɛ pɩsɔzʊ ɛyʊ lɔŋ camɩyɛyɔ nɖʊ eteu.

Jean-Pierre Finant nɛ e-tɛɛ asɛyʊ Marie Masikini palʊlɩna Abeti Masikini nɛ paya-ɩ se Elisabeth finant. Palʊla-ɩ kamɩŋ fenaɣ kɩyakʊ nakʊ ñɩŋgʊ wiye pɩnaɣ 1954 kɛ tɛtʊ ndʊ payaɣ-tʊ se Stanleyivilli yɔ kɛ Kisaŋginii, Koŋgoo ɛjaɖɛ taa. Palʊla-wɛ pɛkpɛnda pɩya litoozo nɛ pɛfɛyɩ kʊñɔŋ nakʊyʊ taa. Ɖooo pɩcatʊ taa kɛ ɛ-caa kpɛlɛka-ɩ piano mabʊ nɛ ɛɛwɛ ɖɔɖɔ kɛ peeɖe katolika ŋgbɛyɛ taa hendu teyaa taa.

Ɛpazʊ hendu teu camɩyɛ yɔ pɩɩkɛna alɩwaatʊ ndʊ ɛkatɩ Togo ɛjaɖɛ taa-tʊ weyi payaɣ-ɩ se Gérard Akueson yɔ (ɛlɛ ñaakɛ hendu teyu weyi payaɣ ɛlɛ se Bella Bellow yɔ ɛtɛ tatasɩ lɩzɩyʊ nɛ paawoba Kinsasa peeɖe). Powoba peeɖe mbʊ lɛ ɛsɔɔlɩ se ɛnɛ-wɛ pɛkpɛndɩ pala amʊʊzɛɛ ɛlɛ pɩɩcɔʊ. Pɩla mbʊ nɛ Gérard Akueson heyi-i se pɩwayɩ lɛ ewoki peeɖe ɛmaɣmaɣ ɛ-yɔɔ nɛ pɩla mbʊ ɖɔɖɔ. Ɛsɛʊ hɩɖɛ se Abeti Masikini yɔ pɩtɛkɛ nabʊyʊ yem: pɩɩkɛna Mobutu alɩwaatʊ taa nɛ pɩkɛna kɩcɛyʊ se ɛyʊ esɛʊ hɩɖɛ kɔyɔ pɩkɛna ɛ-tɛ kʊnʊŋ taa hɩɖɛ.