Tɛsoŋgiye pɩnaɣ

Pɩlɩɩna Wikipediya

Tɛsoŋgiye pɩnaɣ yaa soŋgaɣ pɩnaɣ kɛna alɩwaatʊ ndʊ tɛtʊ kpakʊʊ nɛ tʊcɔɔ tɩ-tɩ yɔɔ kpɛɛɛ kɛ wɩsɩ nɛ tɩta yɔ. Tɛsoŋgiye pɩnaɣ yaa soŋgaɣ pɩnaɣ wɛna kandɩ nɛ pɩnaɣ ŋga payaɣ se mʊndʊsʊʊ pɩnaɣ yɔ. Mʊndʊsʊʊ pɩnaɣ ñɛkɛŋna ñɩɩyʊ ŋgʊ kɩmaɣzʊʊ mʊndʊzʊʊ seɣa kɛ heelim taa pɩnaɣ pilim yɔ. Ñɩɩyʊ ŋgʊ kɩ-mayaɣ kɔyɔ: AL yaa A.L yaa ɖɔɖɔ a.l. Yee pamaaza ɖenɖe mʊndusuu ŋgʊ kɩɖɛ pɩnaɣ kʊɖʊmaɣ taa kɔyɔ, pɩkpɛnda kilomɛtanaa 9 461 miliyaarɩ. Kɛlɛm kɛlɛm kʊɖʊmʊʊ taa lɛ, mʊndʊsʊʊ seu kilomɛtanaa 300 000.

Pɩnaɣ kanɛ yaa tɛsoŋgiye pɩnaɣ kanɛ kɛwɛ ndɩ ɖɔɖɔ nɛ nabʊlɛ ɖeyi ɖeyi tɛyʊ pɩnaɣ yaa pɩnaɣ sɔsɔ. Kanɛ kaka kɛŋna pɩnaɣ ŋga ka-taa avema kpɛnda 366 yɔ, mbʊ pʊyɔɔ yɔ pɩnzɩ lɛɛsɩ ɛɛtalʊʊ mbʊ nɛ sɩsɩɣʊna avema 365. Pɩkɛna pɩnaɣ ŋga papɩsʊʊ payaa ɖɔɖɔ se nabʊlɛ kɩmaŋ tɛyʊ pɩnaɣ yaa looɖowaa naalɛtɛyʊʊ pɩnaɣ yaa ɖɔɖɔ nodozowaa naalɛ pɩnaɣ. Pɩkɛna pɩnaɣ ŋga ka-taa lɛlaɣ fenaɣ wɛna kɩyakɩŋ nɛɛlɛ nɛ nakʊ yɔ. Mbʊ yɔ, lɛlaɣ fenaɣ ŋga avema nɛɛlɛ nɛ nakʊ kɩkɩla wɛnaʊ. Nabʊlɛ ɖeyi ɖeyi tɛyʊ pɩnaɣ kɔŋ paa pɩnzɩ naanza nzɩ wayɩ ɛlɛ nabʊyʊ taa pɩpɩzʊ pucɖi. Nabʊlɛ ɖeyi ɖeyi tɛyʊ pɩnzɩ taa kɔyɔ: 2016, 2020, 2024, 2028, 2032 mbʊ mbʊ.