Rɛnɩyɔm

Pɩlɩɩna Wikipediya

Rɛnɩyɔm kɛ kpɛlɩ kpɛlɛkʊʊ tɛ pʊtʊ weyi ɛ-ñʊʊ mayaɣ kɔyɔ 75 nɛ yʊsaɣ ñɩŋa yɔ Re. Rɛnɩyɔm tomnaɣ yem kɛ ñɩɣlɩm pʊtʊ weyi ɛwɛ kpʊzɩyɛɛ liidiye tɩyɛ yɔ nɛ ɛlʊkɩna piŋ pʊʊzɩtʊ yaa ɛlʊkɩna piŋ kalɩkɔdaɣ nɛ ɛcaɣ sooci piŋ soŋgaɣa hɔɔlʊʊ taa. Kɩlɔrɩ siziŋ lɩm ɛɛkpaɣ-ɩ ɖɔɖɔ ɛzɩ sʊfʊrɩ siziŋ lɩm ɛɛlakɩ-ɩ pʊyʊ yɔ, ɛlɛ ɛyɔlʊʊ siziŋ ɖoŋ lɩm taa.

Paalakɩ rɛnɩyɔm nɛ tʊmɩyɛ pʊɖɔɔ piŋ mbʊ pʊyɔɔ yɔ ɛtɔtɔyɩ nɛ ɛcaɣ liidiye piŋ (Pɩnaɣ 2013 alɩwaatʊ taa lɛ payakaɣ-ɩ liidiye 3200 $ kɛ kilo kʊyʊmʊʊ yɔɔ, nɛ palakaɣ-ɩ nɛ tʊmɩyɛ ɛsɔdaa lɔɔɖa ɖeɖe pɩɩkɛ lɛɛtʊ laɣsɩ. Pɩɖɩyɩ lɛ patɩɩ lɩzɩ-ɩ mɔlɩbdɛnɩ mʊzʊʊ taa kɛ ñɔsɩ tʊma sɔsɔna taa, peeɖe lɛ ɛkɛ mʊzʊʊ pʊtʊ cikpelu weyi ɛwɛ kpʊzɩyɛɛ yɔ kɛlɛ rɛnɩyɔm tapazɩ ɛɖɔɔ ñɩɣlɩm tɛtʊ naa lalaa taa, ɛwɛ cazʊ cazʊ.

Pʊtʊ 75 wɛʊ yɔ Dmiti Mendeleïev kaatɛma ɛ-tɔm yɔɔɖʊʊ ɖooo pɩnaɣ 1896 paazɩtʊ alɩwaatʊ taa nɛ ɛha-ɩ hɩɖɛ mbʊ se dvi-maŋkanɛzɩ (nɛ yʊsaɣ mayaɣ kɔyɔ Dm). Rɛnɩyɔm hɩɖɛ lɩna latɛŋ kʊnʊŋ taa Rhenus, pʊ-tɔbʊʊ se lɩm pɔɔ ŋga payaɣ-kɛ Rhin yɔ) kɛ mbʊ lɛ lʊlʊʊ taa pʊtʊ ɛɖɩɩyɛ ɛsɩnda tʊ weyi pana-ɩ pʊcɔ pana fransɩyɔm yɔ.

Pamaazɩ se Walter Noddack, Ida Tacke nɛ Otto Berg nana-ɩ Caama ɛjaɖɛ pɩnaɣ 1925, pɩkpɛndɩna masʊrɩyɔm lɩmaɣza kpaagbaa. Pana-ɩ platɩnɩ nɛ kɔlɔmbɩtɩ pa-ñɩɣlɩm tɛtʊ taa kɛnɛ. Pana-ɩ ɖɔɖɔ katɔlɩnɩtɩ taa pɩtɩŋna X weluu mʊntʊsʊʊ cɛnzɩ yɔɔ nɛ mɔlɩbdɛnɩtɩ taa. Pɩnaɣ 1928 taa lɛ pohuyi-ɩ 1,04 g pɩtɩŋna mɔlɩbdɛnɩ tɛ 660 kg yɔɔ.