Niwu Yɔrkɩ (Tɛtʋ cikpetu)

Niwu Yɔrkɩ kɛna Etaazunii ɛjaɖɛ taa tɛtʊ cikpetʊ natʊyʊ. Nɛ Etazuunii ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ ajɛya cikpena naayɛ nɩɩnɩwa kpɛndɩna nɛ aɖʊ nɔɔ nɛ awɛɛ ɛjaɖɛ kʊɖʊmɖɩyɛ taa kpaɩ. Etaazunii tɔbʊʊ nɛ kabɩyɛ taa se ajɛya kɩkpɛndʊʊ.

Niwu Yɔrkɩ kɛna Etaazunii taa tɛtʊ ndʊ tɩ-taa ɛyaa kɩla ɖɔʊ yɔ nɛ tɛtʊ ndʊ tɩwɛ Etaazunii taa tɛtʊ ndʊ tɩ-hɩla kɩlɩʊ sɛʊ yɔ tɩ-taa. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩwɛna Etaazunii nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa nɛ hayʊ kiŋ nɛ pɩwɛ Atlantiki Lɩŋamʋʋ cɔlɔ, peeɖe ñɔtɩna Niwu Yɔrkɩ tɛtʊ.

Pamaza Niwu Yɔrkɩ ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩ-walanzɩ taa lɛ, panaa se ɖɩ-walanzɩ talɩ ɛzɩ ɛkɩtaarɩnaa 12 144 yaa kilomɛtanaa 1 214,4 km2 nɛ ɖenɖe tɛtʊ ñabɩ wɛɛ yɔ, peeɖe pɩtalʊʊ ɛzɩ 785 km2 yɔ pʊtɔbʊʊ se tɛtʊ maɣmaɣ walanzɩ talʊʊ ɛzɩ 64,64 yɔ kɛ mɩnɩʊ yɔɔ nɛ ɖenɖe lɩm ñɛwɛɛ yɔ, peeɖe ñ ɛwɛʊ ɛzɩ 429,4 km2 yɔ pʊtɔbʊʊ se pɩtalʊʊ ɛzɩ 35,36 yɔ kɛ mɩnɩʊ yɔɔ.

Ɛjaɖ ɖɩnɛ ɖɩkɛŋna 45 ñɩnɖɛ ɛyaa ɖɔʊ taa kɛ Etazuunii ajɛya kɩkpɛndʊʊ kpeekpe taa. Pɩnaɣ 2016 taa paakalɩ kɩgalʊʊ kɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ paana ɛyaa ɛzɩ 8 537 673 yɔ.

Payaɣ Niwu Yɔrkɩ ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩ-maalika yɔɔ cɔnayʊ se Bill de Blasio (D).

Kʊnʊŋ ŋgʊ pakɩlʊʊ yɔɔdʊʊ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛ komina tʊma taa nɛ pawɩlʊʊ-kʊ sukulinaa taa ɖɔɖɔ yɔ, ŋgʊ lɛ yɔ aŋgilisi.