Nii Amaa Ollennu
Nii Amaa Ollennu kɛna Kana ɛjaɖɛ taa politiki laɖʋ. Ɛɛkɛ Kana ɛjaɖɛ taa paɣtʋ lɩzɩyaa ŋgbɛyɛ ñʋʋ tʋ kpaɣ lakɩŋ fenaɣ taa pɩnaɣ 1969 nɛ puwolo pɩsɩɩna kɔlaɣ fenaɣ taa pɩnaɣ 1972 nɛ ɛnʋ ɖɔɖɔ kɛŋna Kana ɛjaɖɛ ñʋʋ tʋ alɩwaatʋ taa kɛ agoza fenaɣ taa pɩnaɣ 1970 kɛ ɛ-ɛjaɖɛ ñʋʋ tʋ kpelaɣ taa. Palʋla-ɩ mɩsɩkʋm fenaɣ kɩyakʋ 21 pɩnaɣ 1906 kɛ Accra, Côte-de-l'Or tɛtʋ taa nɛ ɛsɩ lakɩŋ fenaɣ kɩyakʋ 22 pɩnaɣ 1986.
Paɣtʋ lɩzɩyʋ
[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]Nii Amaa Ollennu kaakɛna tɔm hʋyʋ kɛ Cote d'Or tɛtʋ taa kpaɣ pɩnaɣ 1940 alɩwaatʋ taa. Ɛpɩsɩ tɔm hʋyʋ nɛ ɛma takayɩsɩ ndɩ ndɩ tɔm hʋʋ hɔɔlɩŋ taa. Ɛ-tʋmɩyɛ sɔsɔyɛ lɛ tɛtʋ yɔɔ paɣtʋ. Ɛkɛ ɖɔɖɔ ŋgbɛyɛ nɖɩ payaɣ se Alliance mondiale des Églises réformées yɔ ɖɩ-taa tʋ.
Ɛ-ɛjaɖɛ politiki tɔm
[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]Nii Amaa Ollennu kɛŋna ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-tɛ politiki ŋgbɛyɛ cikpeɖe nɖɩ ɖɩ-taa palakaɣ politiki tʋmɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ Côte-de-l'Or hiɣ tɩ-tɩ yɔɔ wɛʋ yɔ ɖɩ-ñʋʋdʋ. Ɖooo lɛ, Kana ɛjaɖɛ taa ŋgbɛyɛ nɖɩ payaɣ-ɖɩ se United Gold Coast Convention (UGCC) yɔ, ɖɩpɩsɩ samaɣ ŋgbɛyɛ nɖɩ payaɣ-ɖɩ se Convention du Peuple (CPP) yɔ, pɩlɩna Kwame Nkrumah yɔɔ. Peeɖe you paɣzɩ Ollennu nɛ Joseph Boakye Danquah, weyi ɛɛkɛ UGCC ŋgbɛyɛ ñʋʋ tʋ yɔ pɛ-hɛkʋ taa. Ollennu yebi politiki nɛ ɛpaɣzɩ tʋmɩyɛ nɖɩ payaɣ-ɖɩ se tɔm hʋyaa tʋmɩyɛ yɔ.
Ollennu yebi politiki nɛ ɛpaɣzɩ tʋmɩyɛ nɖɩ payaɣ-ɖɩ se tɔm hʋyaa tʋmɩyɛ yɔ.
Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ
[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]Agoza fenaɣ kɩyakʋ 7 pɩnaɣ 1970 taa lɛ, Ollennu kpaɣ General Akwasi Afrifa ɛzɩ ɛnʋ kɛna ñʋʋ tʋ ñʋʋ tʋ kpɛlɛkʋʋ tʋmɩyɛ taa. Ɛ-tɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, sɔɔjanaa kewiyaɣ ŋga kaawɛ peeɖe kpaɣna aloma fenaɣ 24 pɩnaɣ 1966 yɔ, katɛma.
Ɛ-hɔʋ
[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]Ɛ-pɛlɛ Amerley Ollennu Awua-Asamoa, palʋla-ɩ pɩnaɣ 1956 nɛ palʋla-ɩ se ɛkɛ ɛ-tɛ wiyaʋ sɔsɔ kɛ Danemarkɩ ɛjaɖɛ taa nɛ ɛkɛ ɖɔɖɔ ɛ-tɛ wiyaʋ sɔsɔ Suwiisi, Fɛɛlandɩ nɛ Isilandɩ ɛjaɖɛ taa pɩnaɣ 2017. Ɛwɛna piya lɛɛsɩ ɖɔɖɔ nɛ nesi ɖɔkʋʋ ndɩ ndɩ taa.