Kɔsitaarika

Pɩlɩɩna Wikipediya

Kɔsitaarika kɛna Amerika hɛkʊ nɛ hɛkʊ taa ɛjaɖɛ naɖɩyɛ nɛ ɖɩ-taa lɛ, pɔtɔʊ caca nɛ pʊcɔ palɩzɩ peeɖe ɛjaɖɛ ñʊʊtʊ. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ nɛ ɖɩ-wɩsɩ ɖɩ-ɖʊyɛ taa lɛ, Karayibu Teŋgu kɩwɛna; hayʊ kiŋ lɛ, Nikaraguwa teŋgu wɛna kamaɣ yɔɔ; wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa nɛ hadɛ kiŋ lɛ, Pasifiki lɩŋgamʊʊ kɩwɛna; piyele nɛ hadɛkiŋ nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa lɛ, Panama ñɛwɛna.

Pɩnaɣ 2017 pakala ɛyaa ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ, pana ɛyaa ɛzɩ 4 947 490 yɔ nɛ tɛtʊ tʊnɛ tɩ-walanzɩ taa maɣna ɛzɩ 51 100 km2 yɔ. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛtʊ sɔsɔ payaɣ se Saŋzoozee nɛ liidiye nɖɩ pɔtɔkjɩ-ɖɩ peeɖe yɔ payaɣ-ɖɩ se kolɔɔ. Kʊnʊŋ ŋgʊ pɔyɔɔdʊʊ komina tʊma taa nɛ pawɩlʊʊ sukulinaa taa yɔ ŋgʊ lɛ Ɛsɩpaañɔɔlɩ.

Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa petɛɣʊ kɩɖaʊ kɛtɛɛka wondʊ nɛ petɛ lɛ, pɔyɔɔdʊʊ se: Paaɖooye tʊmɩyɛ nɛ laŋhɛzɩyɛ ɛsʊʊi tɛtʊ ndʊ fɩbɩ. Ɛsɔ sɛtʊ aŋgba wena akɩla tɔyʊʊ yɔ a-taa kɛlɛ kotolika ñɩnɖɛ, protɛsɩtaŋ nɛ lɛɛna yem.