Hiluu

Ɛyʊ hiluu payaɣna fransɩɩ kʊnʊŋ taa se «estomac». Payaɣ-kʊ ɖɔɖɔ se poche estomacale. Ɛsɩtomaakɩ wɛ ɛzɩ kabaɣ tɩyɛ yɔ. Ɛyʊ tɔkɩ mbʊ payɩ yɔ, e-hiluu taa pitiki. Hiluu wɛ likiyuu (oesophase) nɛ mbʊ payaɣna fransɩɩ kʊnʊŋ taa se duodénum pɛ-hɛkʊ taa. Nɔɔ taa ɛyʊ tɔkɩ tɔɔnaɣ. Mbʊ ɛtɔwaa yɔ, pitii e-liu tɛɛ nɛ pɩtɩŋna e-likiyuu taa nɛ pɩtalɩ e-hiluu taa.

Ɛyʊ sʊtʊyʊ tɛ hiluu tɛ kʊkʊyɩmɩŋ kɛ kpaɣna santimɛtɛnaa nɩɩlɛ nɛ puwolo pɩtalɩ santimɛtɛnaa nɩɩlɛ nɛ kagbaanzɩ. Ɛyʊ sʊtʊyʊ tɛ hiluu pɩzɩɣ kʊñɔɔ lɩm litri waa naanza mbʊ yɔ. Ɛyʊ lotu taa ñama ñama naa ɖɔ pɩdɩɩfɛyɩ. Hiluu wɛɛ, hɔyɛ wɛɛ, lotu wɛɛ, hozaɣ ñɛwɛɛ ɖɔɖɔ. Payaɣ wondu natʊyʊ nɛ fransɩɩ kʊnʊŋ taa se pancréas nɛ lɛɛtʊ se diaphragme nɛ lɛɛtʊ ɖɔɖɔ se mésocôlon. Paba ñɛwɛɛ ɖɔɖɔ.

Ɛyʊ lotu taa wondu ndɩ ndɩ ndʊ tiyekina nɛ ɛyʊ tɔkɩ mbʊ yɔ, pɩlakɩ tʊmɩyɛ ɛ-taa nɛ pɩyaɣ-ɩ ɖoŋ nɛ ɛcakɩ wezuu. E-hiluu ŋgʊ kɩ-taa tɔɔnaɣ ŋga ɛyʊ tɔɔ ɛ-nɔɔ taa ketiki nɛ kacaɣ. Ɖɩpɩzɩɣ ɖɩkɛdɩ ɛyʊ hiluu nɛ mooti kpomuu. Ɖɔɖɔ ɛzɩ mooti kpomuu yɔ, hiluu taa tɔɔnaɣ kʊtɔwaɣ cakɩ. Peeye kacakɩ nɛ kaɖaɣnɩ yɔlʊʊ ɖeu nɛ ka-taa ñɩm mbʊ pɩwɛ tomnaɣ wazaɣ yɔ, pɩcatɩ nɛ mbʊ payaɣ se nɛɛrɩ (nerfs) waa yɔ pa-taa nɛ pɩcɔɔ tomnaɣ tɩŋa taa nɛ pɩyaɣ tomnaɣ ɖoŋ. Mbʊ yekina nɛ ɛyʊ tomnaɣ taa wɛʊ alaafɩya.

Tɔɔnaɣ kʊtɔwaɣ ŋga, ka-taa mbʊ pɩɩwazɩɣ tomnaɣ yɔ, pʊbʊ cɔlɩ ɛyʊ lotu kpɛɛɛ nɛ pɩcaɣ tɩ-taa. Pɩkɔŋ nɛ pʊɖɔɔ lɛ, ɛyʊ sobi nɛ ɛlɩzɩ-pʊ nɛ ɛ-tɔbʊʊ.