Emeroodi

Pɩlɩɩna Wikipediya
5 Emeralds from Colombia

Mbʊ payaɣ se emeroodi yɔ, pɩkɛ ñɩɣlɩm pɩyɛ naɖɩyɛ. Pɩkɛ ñɩɣlɩm pɛ wena payaɣ se silikatɩ yɔ a-taa naɖɩyɛ. Pɛtɛyɩ ñɩɣlɩm pɛ huwa ndɩ ndɩ. Payaɣ ñɩɣlɩm pɛ naayɛ se siklosiliikate waa. Pɛ ana awɛ ɛzɩ pɛ wena payaɣ se peerili waa yɔ. Mbʊ payaɣ se kromi nɛ fanadiyɔɔm yɔ peyebina nɛ emeroodi ñɩɣlɩm pɩyɛ wɛɛna tɩŋ hatʊ tɔlɩm. Nabʊyʊ taa ɖɔɖɔ lɛ, ñɩɣyʊʊ ŋgʊ payaɣ se fɛɛrɩ yɔ kiyekina nɛ emeroodi ñɩɣlɩm pɩyɛ wɛɣna tɩŋ hatʊ tɔlɩm. Ñɩɣlɩm pɛ kpɛndɩ naanza. Emeroodi kɛ ñɩɣlɩm pɛ ana a-taa lɛɛɖɛ.

Beryl Smaragd DSCF0433

Ñɩɣlɩm pɩyɛ nɖɩ payaɣ se emeroodi yɔ, ɖɩ-tɔm

Weyi ɛya pɩyɛ nɖɩ hɩɖɛ se «emeroodi » yɔ nɛ tɔmpiye emeroodi ɖɩlɩyɛ

Tɔmpiye emeroodi lɩna tɔmpiye smaragdus cɔlɔ. Tɔmpiye smaragdus kɛ Latɛŋ kʊnʊŋ tɔmpiye. Ɛlɛ, toovenum lɛ, laatɛɛ ñɩma taayaana Pɛrɩsɩ ñɩma tɔmpiye tɔmpiye zamarat camɩyɛ nɛ pɩpɩsɩ se smaragdus. Pɛɛrɩsɩ ñɩma ya pɩyɛ nɖɩ se zamarat, pʊ-tɔbʊ se «pɩyɛ ñamɩyɛ». Ɖɔɖɔ ɛzɩ ñɩɣlɩm pɛ lɛɛna yɔ, mbʊ ndɔnjɔɔlɩyɛ ɖɔ sakɩyɛ ñɩɣlɩm pɩyɛ nɖɩ payaa se «emeroodi» yɔ ɖɩ-tɔm taa. Pɔtɔŋ se pana pɩyɛ nɖɩ Babylone tɛtʊ taa nɛ pɩla pɩnzɩ kudoku nɛ pʊcɔ palʊlɩ Yeesu-Krɩstʊ. Pakpaɣ emeeroodo ñɩɣlɩm pɩyɛ nɖɩɩ Babylone tɛtʊ taa peeɖe nɛ kɩkɛ tɛtʊ ndʊ tɩ-taa ñɩma tadɩyɛ liidiye pɔɔyɛ. Ɖooo caanaʊ alɩwaatʊ taa emeroodi ñɩɣlɩm pɛ wuluwuluwaa naayɛ kɛwɛ Egipitii ɛjaɖɛ taa, teŋgu kɩsɛɛmʊʊ cɔlɔ kpam. Emeroodi ñɩɣlɩm pɛ wuluwuluwaa mba pakpakaɣ nɛ polukina Egipiti kewiyaɣ taa sɔsaa ñɩɣlɩm wondu ndɩ ndɩ. Ñɩɣlɩm wondu ndʊ payaɣ se piijuu waa (bijoux).

Emerald baton finials (17th c., Kremlin) by shakko 02