Ekuwatɛrɩ

Pɩlɩɩna Wikipediya
Ekuwatɛrɩ
Equateur

Ekuwatɛrɩ tɛlɛŋa

Ekuwatɛrɩ Kɩɖaʋ kɩdɛɛka

Ekuwatɛrɩ Ɛjaɖɛ tɛ tampaɣ
Tʋmɩyɛ taa kʋnʋmɩŋ: .
Tɛtʋ sɔsɔtʋ: .
Ɛjadɛ kɛ mbʋ yɔ: .
Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ: Ɖajaa Lenín Moreno
Ɛjaɖɛ walanzɩ: 283,560 km²
Samaɣ ñʋʋ: 16,144,000 (2015)
Tɛtʋ hɔɔlʋʋ samaɣ ñʋʋ: 58.95 km²
Internet nimaɣ: .

Ekuwatɛrɩ kɛna Amerika nɛ Hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ naɖɩyɛ nɛ ajɛya wena ana-ɖɩ asɩ ɖama nɛ kamaɣ yɔ ana yɔ: hadɛ kiŋ nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa lɛ Peeruu ɛjaɖɛ, hayʊ kiŋ nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa lɛ Kolombi nɛ wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa lɛ Oseyŋ Pasifiki wɛna.

Ekuwatɛrɩ walanzɩ taa maɣna kilomɛtanaa akpagba 283 520 km2. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩtɛyɩ hɔɔlɩŋ niitozo: kacalaɣ ŋgʊ lɛ Pasifiki kitiiliŋ, peeɖe kiŋ ɖɩ-tɛtʊ sɔsɔtʊ Guayquil wɛɛ; naalɛ ŋgʊ lɛ Andini hɔɔlɩɣ, peeɖe tɛtʊ sɔsɔtʊ ndʊ payaɣ se kiitoo yɔ tɩwɛɛ, Amazonii ŋgʊ kɩwɛna Ekuwatɛrɩ hɔɔlɩɣ yɔ kʊkʊ ñɛwɛna wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa.

Hɔɔlɩŋ kacalaɣ ñɩŋ nɩɩlɛ ɛnɛ ɛ-taa kɛ tɔsʊʊ tʊma kɩlɩ wɛʊ pɩkazɩ amazoni taa ɛyaa takɩlɩ ɖɔʊ ɛlɛ lɩm kɩlɩna nɛ tʊma ndɩ ndɩ wɛɛ. Hɔɔlɩŋ niitozo ɛnɛ ɛwayɩ lɛ pɔsɔzɩɣ nakʊyʊ, kʊkʊ lɛ Lɩm hɛɛkɩŋ taa tɛtʊ ndʊ payaɣ se Galapogos yɔ.

Ɖooo ɛzɩ Ekuatɛrɩ wɛʊ kɩ-tɩ yɔɔ nɛ Ɛsɩpañɩ kɛ 1822 yɔ nɛ sɔnɔ yɔ, ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩtɛyɩ hɔɔlɩŋ yaa ageeta 24.

Ɛsɩpañɔlɩ kɛŋna kʊnʊŋ ŋgʊ pawɩlɩɣ sukulinaa taa nɛ ŋgʊ pɔyɔɔdɩɣ komina tʊma taa yɔ. Kʊnʊŋ ŋgʊ kɩwayɩ kʊnʊmɩŋ lɛɛŋ wɛɛ mbʊ pʊyɔɔ yɔ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa ajɛya ndɩ ndɩ wɛɛ. Kʊnʊmɩŋ ɛnʊ ɛ-taa kɔyɔ: kisiwa nɛ sʊwarɩ. Ekuwatɛrɩ pɛdɩɣ ayaba, roozinaa nɛ kpasɩ nzɩ payaɣ se krevɛtɩ yɔ nɛ ajɛya lɛɛna.

Rafael Correa kɛŋna Ekuwatɛrɩ ɛjaɖɛ ñʊʊtʊ kɩfalʊ.