Dʊbɩnɩyɔm

Pɩlɩɩna Wikipediya

Dʊbɩnɩyɔm kɛ kpɛlɩ kpɛlɛkʊʊ tɛ pʊtʊ weyi ɛ-ñʊʊ mayaɣ kɔyɔ 105, nɛ yʊsaɣ ñɩŋa yɔ Db. Ɛkɛ akɩtɩnɩdɩ waa tɛ pʊtʊ weyi palaba-ɩ kɩlabʊ nɛ ɛ-tɛ agbele naa tɩŋa cɛnzɩ tɔʊ wɛ ɖoŋ piŋ, pʊtʊ ɛnʊ ɛ-waɣyɛ tatalɩ kɩyakɩŋ naalɛ. Patatɩɩ labɩda nɛ pʊtʊ tʊmɩyɛ nɛ paasɩŋ ɖɔɖɔ ɛ-yɔɔ tɔm pʊɖɔɔ piŋ.

Dʊbɩnɩyɔm (pɩlɩna Doubna tɛtʊ hɩɖɛ yɔɔ kɛ Rusii ɛjaɖɛ taa) palabɩ-ɩ kajalaɣ ɖeɖe pɩnaɣ 1967 pɩtɩŋna sukuli kɩkpɛndʊʊ ŋgʊ kɩñɩnɩɣ pɩlɩna pɩdaa pee yɔɔ (JINR), nɛ pɩtɩŋna ɖɔɖɔ Georgi Nikolaievitch Flerow ŋgbɛyɛ yɔɔ Doubna. Pɩkɔma pɩnaɣ 1970, ñɩnɩyaa ŋgbɛyɛ naɖɩyɛ ɖɩ-nɔɔ ɖɛyʊ kɔyɔ Albert Ghiorso Kalifornii sukuli kɩtɛzʊʊ taa Berkeley tɛtʊ taa ñɩɣ nesi pʊtʊ ɛnʊ ɛ-tɛ natʊ yɔɔ.

Amerika ŋgbɛyɛ ñalaba pʊtʊ ɛnʊ lɛ, pɩtɩŋna panaza Cf hɔɔlʊʊ nakʊyʊ nɛ azɔɔtɩ cɛŋga nakayɛ yɔɔ. Kɛlɛ pehiɣ pɩdaa piye 260105 (nɖɩ ɖɩwɛna fezuu titiɖe 1,6). Kɛlɛ pana pʊtʊ 105 tɛ ŋñɩɩ kɔtɩɩ waa nɛ petisi nɛ pañɩɣ nesi tɔm ndʊ tɩ yɔɔ pɩnaɣ 1970 lakɩŋ fenaɣ kɩyakʊ 5 ŋgʊ wiye.

Berkeley lɛɣtʊ tɩnaa takɩ Soviyetiki mba natʊ takayasɩ yɔɔ pɩtɩŋna pɩtɩŋna mankɩlaa waa wondu yɔɔ kɛlɛ patapɩzɩ. Pamaɣzɩ se payaa pʊtʊ ɛnʊ se hahnɩyɔm nɛ (yʊsaɣ mayaɣ kɔyɔ Ha, [ˈhɑːniəm]) pɩlɩna Caama lɛɣtʊ tʊ Otto Hahn hɩɖɛ ɖʊʊ yɔɔ. Pɩɩkɛ hɩɖɛ nɖɩ Erɔpʊ nɛ Amerika lɛɣtʊ tɩnaa kaalakanaɣ tʊmɩyɛ yɔɔ. Nɔɔhɔnɖɛ naɖɩyɛ la Russe ñɩnɩyaa tɛ kɛlɛ pekiziɣ hɩɖɛ nɖɩ. Ɖooo pɩnaɣ 1997 panɩna ɖama ndɔnjɔɔlɩyɛ nɖɩ ɖɩyɔɔ nɛ petisi hɩɖɛ dʊbɩnɩyɔm yɔɔ.