Akira Kurosawa

Pɩlɩɩna Wikipediya
Akira Kurosawa

Informa
Ɛ-ɛjaɖɛ Jaapɔɔnɩ ɛjaɖɛ tɔm
Ɛ-tʋmɩyɛ Filimi laɖʋ
Ɛ-ɖɩlʋlɩyɛ Shinagawa, Tokyo, Jaapɔɔnɩ ɛjaɖɛ tɔm
E-efemiye kɩlʋlɩyɛ Lakɩŋ fenaɣ kɩyakʋ 23 n̄ɩŋgʋ wiye, pɩnaɣ 1910
Ɛ-ɖɩsɩbɩyɛ Setagaya, Tokyo, Jaapɔɔnɩ ɛjaɖɛ tɔm
E-efemiye kɩsɩbɩyɛ Salaŋ fenaɣ kɩyakʋ 6 n̄ɩŋgʋ wiye, pɩnaɣ 1998

Akira Kurosawa (黒澤 明, Kurosawa Akira), ɛɛkɛ kɛlɛm kɛlɛm naa tʊmɩyɛ laɖʊ, ɛkɛ lɩzɩyʊ, tanaŋ yaa amʊza laɖʊ, palʊla-ɩ Tokiyo tɛtʊ taa lakɩŋ fenaɣ kɩyakʊ 23 pɩnaɣ 1910 nɛ ɛsɩ Tokyo tɛtʊ taa peeɖe salaŋ fenaɣ kɩyakʊ 6 pɩnaɣ 1998 alɩwaatʊ taa. Ɛ-nɛ Yasujirō Ozu nɛ Kenji Mizoguchi, ɛɛkɛ sinimaɣ naa tʊmɩyɛ labɩya taa waɖʊ sɔsɔ nɔyʊ kɛ wɛɛ ana a-tɛ alɩwaatʊ taa. Pɩnzɩ 57 taka taa mbʊ yɔ ɛpɩza ɛla kɛlɛm kɛlɛm naa 30 tʊmɩyɛ.

Akira Kurosawa paza ɛ-tʊmɩyɛ ɛzɩ sɩnɩyʊ nɛ tanaŋ laɖʊ pɩnaɣ 1936. Pɩnaɣ 1943, kedeŋga kpeekpe you sɔsɔʊ alɩwaatʊ taa, ɛla ɛ-tɛ kajalaɣ kɛlɛm kɛlɛm (Sugata Sanshiro). Lutozo ŋgʊ lɩɩ pɩnaɣ 1948 nɛ pasam-kʊ kpem nɛ ɛ-hɩɖɛ kʊyɩ ɛsɔta. Kɛlɛm kɛlɛm ŋgʊ lɩzɩyʊ Toshirō Mifune paɣzɩna nɛ ɛlɩzɩ lalaa papa kpɛndɩ 16 ɛ-nɛ Kurosawa.

Ɛ-nɛ Rashōmon, weyi nɛ palɩzɩ kajalaɣ ñɩŋgʊ Tokyo kɩyɛɛna fenaɣ taa pɩnaɣ 1950 alɩwaatʊ taa yɔ, Akira Kurosawa mʊ pɩnaɣ 1951 tɔɔyʊʊ sika ñɩŋgʊ Venise Mostra tɛtʊ taa, kɩhɛyɩɣ ŋgʊ panɩ kʊ-tɔm Eerɔpʊ tɛtʊ taa nɛ Amerika nɛ hayɩ kiŋ ajɛyɛ taa. Kɛlɛm kɛlɛm ŋgʊ kɩ-tɛ samtʊ ɛyaa sakɩyɛ cɔlɔ nɛ takayasɩ mayaa cɔlɔ tʊlɩ nɔnɔsɩ Japɔŋ sinema tʊmɩyɛ laɖa Wɩsɩ Ɖɩɖɩyɛ ajɛyɛ taa nɛ piyele nɛ patɩlɩ-wɛ paa ɛjɛɖɛ ndɩ lɛ ɖɩ-taa. Kpaɣna pɩnaɣ 1950 nɛ ŋtalɩ 1960 hɛkʊ taa mbʊ yɔ Akira Kurosawa lakaɣ kɛlɛm kɛlɛm paa pɩnaɣ ŋga. Pa-taa kɔyɔ Fezuu labʊ (生きる, Ikiru pɩnaɣ 1952), Samouraïs waa lʊbɛ (七人の侍, Shichinin no samurai) pɩnaɣ, Yojimbo (用心棒, Yōjimbō) pɩnaɣ 1961.

Palʊla Akira pɩnaɣ 1910 kɛ Ōmori kooka taa (Shinagawa hɔɔlʊʊ nakʊyʊ) Tokiyo tɛtʊ taa. Ɛ-caa Isamu, palʊla ɛlɛ samouraïs liɖe taa kɛ Akita egeetiye taa, ɛɛkɛ sukuli hɔɔlʊʊ kɩlɛlʊʊ taa sɔɔjana hoɖe tʊmɩyɛ wɩlʊʊ ñʊʊ tʊ, ŋgʊ e-ɖoo ñaakɛ Osaka liɖe naɖɩyɛ taa tadɩyɛ laɖaa tʊ. Ɛɛkɛ tɩnʊʊ pɩɣa kɛ piyaa lʊbɛ taa. Pa-taa naalɛ katɛma paɣlʊʊ alɩwaatʊ ndʊ palʊla-ɩ yɔ nɛ ɛ-kɔɔ nɔyʊ ñatɩsɩbʊ pɩnzɩ pazɩ wayɩ yem. Kurosawa paɣlɩ ɛ-ɖalaa natozo nɛ ɛ-kɔɔna hɛkʊ taa kɛnɛ.

Pʊkɔma nɛ sinema ŋgʊ kɩyɔɔdʊʊ yɔ kɩlɩ lɛ pɩnzɩ 1930 alɩwaatʊ taa mbʊ yɔ lɛ, liidiye kɛtɛɖaɣ kpa Heigo, kʊyʊm ɛnʊ payaɣ mbʊ nɛ pɩkɛ-ɩ kɩjɛyʊ se ɛpɩsɩ ɛ-caa naa cɔlɔ mbʊ pʊyɔɔ yɔ ese-wɛ. Mɩsɩkʋm fenaɣ taa pɩnaɣ 1933 alɩwaatʊ taa lɛ, Heigo kʊ ɛ-tɩ nɛ ɛ-halʊ. Fenasɩ naanza wayi ɛzɩ ɛsɩbʊ yɔ lɛ, ɛ-ɖalʊ kajalaɣ tʊ yaa sɔsɔ ñɩnʊ ɖɔɖɔ ñasɩ.