Ɖaɣlakɩŋ (longeur)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Massband.jpg/220px-Massband.jpg)
Payaɣ mbʊ se ɖaɣlakɩŋ (longueur) yɔ, paa wonuu kɩlɩzʊʊ ŋgʊ kɩwɛna kɩ-ɖaɣlakɩŋ. Wondu natʊyʊ ɖaɣlakɩŋ pɩzɩɣ ɛkɛ kʊɖʊmʊm, pʊ-tɔbʊʊ wondu ndʊ tɩɖaɣlɩ kɩmaŋ. Fransɩɩ kʊnʊŋ taa lɛ, ɖaɣlakɩŋ wɛ ndɩ ndɩ.
Ɖaɣlakɩŋ sɔsɔŋ wɛɛ nɛ ɖalakɩŋ cikpeŋ ñɛwɛɛ. Ɖaɣlakɩŋ sɔsɔŋ payaɣna fransɩɩ kʊnʊŋ taa se « longueur » nɛ payaa ɖaɣlakɩŋ cikpeŋ se « largeur ». Ɖaɣlakɩŋ sɔsɔŋ kɩlɛmʊʊ yaa kumoɖe kɔyɔ « L » nɛ ɖaɣlakɩŋ cikpeŋ kumoɖe lɛ « l ». Pʊ-tɔbʊʊ se yee pama mayaɣ « L » kɔyɔ, ɛyʊ naɣ mbʊ se wonuu nakʊyʊ ɖaɣlakɩŋ tɔm pɔyɔɔdʊʊ nɛ yee pama mayaɣ « l » yɔ, pɩwɩlɩɣ se wonuu nakʊyʊ tɛ ɖaɣlakɩŋ cikpeŋ tɔm pɔyɔɔdʊʊ.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Messschieber.jpg/220px-Messschieber.jpg)
Ɖɩkpaɣ kuduyuŋ nɔnɔsɩ nɛ ɖɩna. Kuduyuu nɔnɔɔ tɛ pɔɔyʊʊ wɛna hɔɔlʊʊ naanza. Hɔɔlɩŋ naanza ɛnʊ, ɛɖaɣla kɩmaŋ naalɛ naalɛ. Hɔɔlʊʊ ŋgʊ kɩkɩlɩ ɖaɣlʊʊ yɔ payaɣna fransɩɩ kʊnʊŋ taa se « longueur » nɛ payaa hɔɔlʊʊ ŋgʊ kɩtatalɩ hɔɔlʊʊ lɛɛkʊ ɖaɣlʊʊ yɔ se « largeur ». Hɔɔlɩŋ kitibiŋ wɛ naalɛ, ɛ-ɖaɣlakɩŋ wɛ kɩmaŋ. Hɔɔlɩŋ kitibiŋ ɛnʊ payaɣna fransɩɩ kʊnʊŋ taa se «longueur ». Hɔɔlɩŋ kɩkaaŋ ñɛwɛ ɖɔɖɔ naalɛ nɛ ɛlɛ ɖa-lakɩŋ ñɛwɛɛ ɖɔɖɔ kɩmaŋ. Payaɣ ɛlɛ ɖa-lakɩŋ nɛ fransɩɩ kʊnʊŋ taa se « largeur ».
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Cale_etalon.png/220px-Cale_etalon.png)
Pamaɣzɩɣ wonuu ɖaɣlakɩŋ nɛ mɛta. Wonuu ɖaɣlakɩŋ pɩzɩɣ pɩkɛ mɛta (mètre) kʊɖʊmʊʊ yaa mɛtanaa naalɛ nɛ pɩɖɛɛ pʊ-yɔɔ. Wonuu ɖaɣlakɩŋ pɩzɩ pɩkɛ santimɛta kʊɖʊmʊʊ yaa naalɛ nɛ pɩɖɛɛ pʊ-yɔɔ. Wondu ndʊ tɩkɩlɩ ɖaɣlʊʊ yɔ, tʊtʊ ɖaɣlakɩŋ kɛɣ kilomɛtanaa ndɩ ndɩ mbʊ yɔ. Wonuu ɖaɣlakɩŋ ɛɛlɩɣna soŋaɣ yaa niikaɣ yaa nabʊyʊ cɔlɔ.