Yogaa

Pɩlɩɩna Wikipediya

Yogaa (sanskrit kʊnʊŋ taa lɛ devanāgarī : योग ; pʊ-tɔbʊʊ se ɖama kpɛndʊʊ, ñɩŋgbanzɩ, laɣsɩ, pasɩ ɖɩhɛzɩyɛ), pɩkɛ siuu siuu tɩnaa sukuli naa loɖo taa sukuli lɛɛkʊ pɩtɩŋna ɛyʊ yɔɔ lɩmaɣzɩyɛ kpɛlɛkɩtʊ tɔm Ɛndɩ ɛjaɖɛ taa.

Tɔmpiye yogaa wɛ Rig-Véda nɛ pama-ɖɩ mbʊ yɔ pɩwɩlɩɣ se matʊ tɩɩwɛ ɖooo kpaɣɖʊ 15 pʊcɔ palʊlɩ Yeesuu Krɩstʊ nɛ kpaɣɖʊ 10 ɖɔɖɔ pʊcɔ palʊlɩ Yeesuu Krɩstʊ. Pɩtɛkɛ Ɛsɔ Tɔm hɔɔlʊʊ ndʊ tɩ-tɔm ɖɩyɔɔdʊʊ cɩnɛ yɔ taa yeke pɔyɔɔdʊʊ yogaa tɔm, ɛlɛ ɖɔɖɔ sakɩyɛ taa kpaɣ ɛzɩ patamsɩɣ naŋ kɛkɛvi nɛ ɛhɔŋ yɔ. Yogaa sɔnzɩ paɣtʊ taa lɛ, nɔmɔŋ nɩnza caɣ ɖoŋ ɛnʊ yɔ jnana-yoga, bhakti-yoga, karma-yoga nɛ raja-yoga. Ɖeɖe nɛ sɔnɔ yɔ pɔyɔɔdʊʊ yogaa tɔm lɛ tɔmpiye ɖɩ nɛ yɔ hatha-yoga ɖɩ-tɔm pɔyɔɔdʊʊ, paa ɖɩɩkɛ yogaa tɛɛ piliŋa yɔ. Pɩkɔma pɩnaɣ 2014 lɛ ONU lɩzɩ evemiye mɩsɩkʊm fenaɣ kɩyakʊ 21 se ɖɩkɛ kedeŋa kpeekpe yoga evemiye.

Paa ɛzɩmta lɛ, paniné takayaɣ ŋga kawɩlɩ kiɖe lakasɩ tɔm yɔ, dhatu-patha, paha kiɖe tɔmʊʊ lɛɛkʊ YUJ nɛ kʊ-tɔbʊʊ se hɛzʊʊ, (samadhi) kʊ nɛ ɛnʊ yɔ cɔɔlɩyʊVyasa ɖɔka. Ɛzɩ pañɩɣ niiye piŋ Yoga-sutra tɔbʊʊ nɩɣ yɔɔ yɔ yogaa kɛ sɩzɩɣ (hɛzʊʊ) pʊ-tɔbʊʊ se ɛyʊ ɛhɛzɩ e-fetenum.

Pɩnzɩ 1920 alɩwaatʊ taa tɛtɛɛ kɩbɩnjaazɩ wondu yɔɔ tʊmɩyɛ tɩnaa pɔ-nɔɔ yɔɔ ɖɛyʊ kɔyɔ John Marshall, ɛyaa pa nɛ yɔ pana ŋjɛyɛ wondu natʊyʊ Ɛndus (nɔɔnɔɔ Pakistan ɛjaɖɛ payaɣ mbʊ) nɔɔ yɔɔ kpɛyɛɛ kɛ Mohenjo-Daro tɛtʊ taa pɩɩwɛɛ ɖooo pɩnzɩ talɩ kudokiŋ naatozo pʊcɔ ɖa-alɩwaatʊ tʊnɛ yɔ.