Tantalɩ

Pɩlɩɩna Wikipediya

Tantalɩ kɛ kpɛlɩ kpɛlɛkʊʊ tɛ pʊtʊ weyi ɛ-ñʊʊ mayaɣ kɔyɔ 73 nɛ yʊsaɣ ñɩŋa yɔ Ta. Tantalɩ tomnaɣ yem kɛ ñɩɣlɩm pʊtʊ kɩɖɛzʊʊ yuulee cɛzʊʊ, ɛwɛ yuŋ, ɛwɛɛ ɖɔɖɔ ɖoŋ kɛlɛ manɩɩ, ɛɛpʊkɩ siziŋ ñɩmɩŋ lɩm naa taa, ɛsaɣ miŋ nɛ ɛkɛ ɖɔɖɔ anasaayɩ miŋ ɖɛzɩyʊ kpem. Pana-ɩ tantalɩtɩ ñɩɣlɩm tɛtʊ taa nɛ ñɩɣlɩm tɛtʊ naa nabayɛ ndɩ ndɩ taa pɩcaɣ ɛzɩ kalɩkɔdasɩ tɩyɛ, pɩkpɛndɩna nɩyɔbɩyɔm kɔzɩ kɔzɩ kɔlɩtan taa, ɛlɛ epiyii pindimm.

Palakɩ tantalɩ nɛ tʊmɩyɛ piŋ ɖɔkɔtɔ naa tɛ nɛ tɔnʊʊ tɛɛ sɔzʊʊ tʊmɩyɛ ɖeɖe ɖɔɖɔ. Pasɩma-ɩ piŋ ɖɔɖɔ nazɩyʊ tʊma taa nɛ polukina nazɩyʊ ñɩɣdɩyʊ. Pakɩnda ɛ-hɩɖɛ latɛŋ leɣtʊ kɩfatʊ cɔlɔ tantalum, hɩɖɛ nɖɩ paha-ɩ ɖooo pɩnaɣ 1802 pɩtɩŋna kpɛlɩ kpɛlɛkɩyʊ Anders Gustaf Ekeberg Sʊyɛdɩ tʊ.

Pɩnaɣ 1801, Charles Hatchett ɛkɛ Ɛnglɩsɩ kpɛlɩ kpɛlɛkɩyʊ ɛna ñɩɣlɩm pʊtʊ kɩfalʊ nɔɔyʊ (pɩnzɩ 1765-1847) pɩtɩŋna ñɩɣlɩm tɛtʊ kɩkpɛɛdɩtʊ natʊyʊ tɩlɩna Connecticut komina cɔlɔ nɛ paya-ɩ Columbia. Ɛya-ɩ se kɔlɔmbɩyɔm, pɩkɛ hɩɖɛ nɖɩ ɖiileɖuu mbʊ yɔ pɩlɩna tʊma kɩbɩna yɔɔ. Pɩnaɣ 1802 lɛ, Anders Gustaf Ekeberg (1767- 1813) ɛkɛ wɩlɩyʊ Uppsala sukuli kɩtɛzʊʊ taa Sʊyɛdɩ ɛjaɖɛ taa, lakɩ tʊmɩyɛ kalɩkɔdaɣ nakɛyɛ yɔɔ nɛ pɩcaɣ-ɩ kaɖɛ piŋ se ɛlabɩ-ɖɩ.

Pɩnaɣ 1809 lɛ, William Hyde Wollaston ɖaɣnɩ labʊ tʊmɩyɛ kɔlɔmbɩyɔm nɛ tantalɩ ñɩɣlɩm tɛtʊ yɔɔ nɛ ɛtɔŋ se pʊtʊnaa mba pa-naalɛ paakɛ kʊyʊm kɛnɛ. Pɩnaɣ 1820 lɛ, Jöns Jacob Berzelius ñalɩzɩ tantalɩ kiyeke. Pɩnaɣ 1844 lɛ, Heinrich Rose ñatʊʊ tantalɩtɩ taa kɛ pʊtʊnaa naalɛ, tantalɩ, sɛrɩtɩ nɛ ɖɔɖɔ kɩfalʊ nɔɔyʊ ɛlɛ ɛyaa se nɩyɔbɩyɔm, hɩɖɛ nɖɩ ɖɩlɩna Niobe cɔlɔ Tantalɩ halɩpɩɣa kɛlɛ mbʊ krɛkɩ pɔpɔtʊ tɔm kɛdʊʊ.