Tɔnʋʋ taa alaafɩya, tɛtʋnɛtʋyɔɔñɩm nɛ huuuleɖuu
Kɩ̀maŋwɛʋ nɛ tʋ̀kaɣkɩɩlabʋ pa-hɩɖɛ taa lɛ, ɛjaɖɛnɛɖɩyɔɔñɩm waɖɛ, ɛyʋ wezuu nɛ kɩ-ñam nɩmaʋ taa kɔ́lábʋ, huuu waɖɛ, alaafɩyacaɣʋ waɖɛ nɛ laŋhɛzɩyɛ waɖɛ pɛ̀kɛna ɛyʋ ñɩm, mbʋpɩyɔɔ ɛyʋ ɛnʋ, ɛwɛ samaɣ taa nɛ pɩtasɩ se ɛ̀ñɩtaa ɛ́kɛ ɛyʋ yɔɔ. Pʋ-yɔɔ Afrika taa Ɛyʋ nɛ Samaɣ pa-Waɖɛ tɔm yɔɔ tàmaɣnɛpaɣtʋɖʋʋtakayaɣ tɔzʋʋ-ɖʋ se: “Kedeŋga yɔɔ ɛyaa kpeekpe wɛna waɖɛ se kedeŋganɛkɔyɔɔñɩm pilim ɛ́wɛɛ camɩyɛ nɛ pɩ́sa pálʋ nɛ puhuuna-wɛ”.
Kɛ́lɛ́, ɛyaa kaatɩlɩtʋ ɖɔ́ ɖɔ́ʋ mbʋ nɛ ɛjaɖɛ yɔɔ aseɣɖetɔm camɩyɛ kɩɩnɩʋ, pàpɩ́zɩɣ pácámɩ ɛyʋ wezuucaɣʋ camʋʋ m̀bʋ yɔ pʋ-yɔɔ lɛ, pʋwɛɛ se Afrika taa Sahara nɛ kɩ-tɛɛ kiŋ ajɛya ɩlʋ samaɣ alaafɩya, tɛtʋnɛtʋyɔɔñɩm nɛ huuuleɖuu pɔ-yɔɔ pɩ́cɛyɩ se pɩ̀kɛna-yɛ tɔm sɔsɔtʋ, kɔzɩkɔzɩ Afrika Wɩsɩɖɩɖʋyɛ taa ajɛya. CEDEAO taa Demokrasii nɛ Ɛjaɖɛcamɩyɛɖɔkʋʋ Tɔ́mtɩ́mtakayaɣ taa pamawa se demokrasii, laŋhɛzɩyɛ, politiki tɔm taa ɖiɣɖiɣcaɣʋ nɛ samaɣ taa tovenim yɔɔɖɔm paapɩzɩɣ pɛwɛɛ ɖenɖe Ɛjaɖɛcamɩyɛɖɔkʋʋ paɣtʋ fɛyɩ yɔ.
Pɩ-nʋmɔʋ taa ɖɔɖɔ Kedeŋga yɔɔ ajɛya ñʋndɩna kpeɣli pɩnaɣ 2002, salaŋ fenaɣ taa, nɛ pálákɩ Ajɛyakɩgbɛndʋʋ Ŋgbɛye Milenɛɛrɩ (Pɩnzɩkudokuleɖuu yaa pɩnzɩmɩnaɣ) Kediizaɣ lɛ, pánɩnɩ ɖama se pɔ́sɔ́zɩ tɔm wendu pèsiɣ tʋ-yɔɔ ñʋʋ yɔ tʋ-yɔɔ nɛ páɖʋ alɩwaatʋ se pʋkɔŋ pɩtalɩ-tʋ lɛ, páná se ajɛya ɖɔma tʋ-yɔɔ nɛ pɩsɩɩna le. Pàkpaɣ tɔm ńdʋ páɖʋ takayaɣ nakɛyɛ taa nɛ payaa-kɛ se : Milenɛɛrɩ Huuu Tàmaɣ takayaɣ (OMD).
Tànɩ́m, kʋdɔmɩŋ mowokinɛmɔnkɔŋwaa nɛ weyi ɛyaa ɖɛzɩɣ-ɩ ɖama yɔ, pɔ̀tɔ́kɩpɛ́pɛ́ŋnabɛyɛwaa yékina nɛ ñaɖɩŋ tuluu nɛ pɩñamsɩɣ ajɛya naayɛ taa. Yee Afrika wɩsɩɖʋɖʋyɛ taa ajɛyɛ ɩkama ñʋʋ nɛ álʋkɩna pʋdʋnaa pamba yɔ, ɖɩnɛ lɛ, àpɩzɩɣ ála nɛ ɛyaa tɩŋgɛ caɣna alaafɩya, ɛjaɖɛ ñɩm tàlɩ̀ná paa weyi, samaɣ hiɣ hɛzɩyɛ nɛ demokrasii ɖɔ camɩyɛ nɛ pɩ́sa nɛ puhuuuna-yɛ.
Tɔm wendu tɩcɛyaa pɩkɩlɩ yɔ lɛ se ajɛya ɩ́pɩzɩ nɛ ála samaɣ alaafɩya tɔm tàmásɩ nɛ añaɣ pana áɖɔ́ tàmásɩ ńzɩ sɩ-yɔɔ, ɛlɛ átaasɔɔ se ácɔna ɖɔɖɔ ɛjaɖɛnɛɖɩyɔɔñɩm nɛ pɩ-cɩrɩcɩrɩ wɛʋ tam. Pʋ-nʋmɔʋ taa lɛ, paa CEDEAO ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa, pʋpɔzʋʋ se sukuliwɩlʋʋ tʋmɩyɛ ɛ́kpaɣ tɔm ndʋ nɛ kʋɖʋ wɩlɩyaa wɩlʋʋ tɔm taa, sukulitɛzɩyaa wɩlʋʋ tɔm taa nɛ sukulibiya wɩlʋʋ tɔm taa.