Suuye

Suuye kɛna minziiki wonuu kɩmabʋ. Palabɩ-ɖɩ nɛ tɩʋ tiku yaa kiɖe nɛ papaɣ kʋyɔ kpɩnɛ tɔnʋʋ. Pasaɣ tɩʋ tiku pɔʋ kʋ-n̄ʋyɔ nɛ pɔʋ kɩ-tɛɛ. Nɛ piyele pʋwɛ ɛzɩ pɔbɔɖɛ yɔ. Pɔŋ ɛnʋ pohuzi ɛ-yɔ kpɩna tɔnɩŋ. Pamakɩ suuna ana nɛ nandakasɩ nee yaa ɖaŋ weyi paalabana size pamabɩnɛyɩ yɔ.

Pi-n̄amasʋʋ n̄am-n̄am kɛ tɔnʋʋ yɔ pamakɩ lɛ, kɛ tɩʋ tiku lakɩ nɛ tilu tɩ pazɩɣ. Nabʋyʋ taa lɛ, suuye wiluu yaa kɩ-tiluu n̄ɔɔzɩtʋ lɩɣna suuye tɔnʋ n̄ɩlɩm n̄ɩŋgʋ cɔlɔ yaa kpɩnɛ lotuu ndʋ ɖɩzɩma yɔ tɩ-cɔlɔ. Suuye wɛɛ yaa pamakɩ-ɖɩ sɔnzɩ sakɩyɛ taa kɛ ɖe-kedeŋa kanɛ yɔ ka-taa.

Minziiki wonuu suuye n̄ɩnɖɛ ɖɩnɛ, kɔɔnɔɔ taa pombo lɛ, wonuu kɩmabʋ kʋnɛ kɩlɩ pɩnaɣ 6000 taa nɛ pɩcɔ palʋlʋʋ yesu krɩstʋ. Suuna wena paɣtʋ haɣ yɛ nʋmɔʋ size pama ana nɛ yɔ, Egipiti mba lubina n̄ɛ. Ɖɩna ɖɔɖɔ suuna hɔlasɩ ndɩ ndɩ kɩpɩŋ kɛ pɩlaŋ sakɩyɛ taa kɛ kpaɖʋ 9 taa pɩcɔ palʋlʋ yesu krɩstʋ. Siini ɛjaɖɛ taa lɛ, suuna ana alɩ kpaɖʋ 11 taa nɛ pɩcɔ palʋlʋ yesu krɩstʋ.

Tɔm biye suuye wɛ ɖɔɖɔ (merafonɩ) meranophones waa ndɩ ndɩ taa. Suuna wɛ ndɩ ndɩ pɩcɛlɩna awɛtʋ ɖeɖe yaa a-tɩŋ tikɩŋ ɖeɖe. Ɖɩcɔna kɔyɔ pazakɩ n̄ɩyʋ yaa caɖa, yaa (sabliye) sablier, yaa ɖasɩ kɔŋ kɔŋ. Pɩtɩŋɛ payɩ mbɩyɔ kɛ yaʋʋ ɖeɖe, yaa tiituu ɖeɖe, yaa pʋyʋʋ.