Silii

Pɩlɩɩna Wikipediya
Silii
Chili

Silii tɛlɛŋa

Silii Kɩɖaʋ kɩdɛɛka

Silii Ɛjaɖɛ tɛ tampaɣ
Tʋmɩyɛ taa kʋnʋmɩŋ: Ɛsɩpaañɔlɩ kʊnʊŋ
Tɛtʋ sɔsɔtʋ: .
Ɛjadɛ kɛ mbʋ yɔ: .
Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ: Ɖoɖoo Michelle Bachelet
Ɛjaɖɛ walanzɩ: 756,096.3 km²
Samaɣ ñʋʋ: 18,549,457 (2023)
Tɛtʋ hɔɔlʋʋ samaɣ ñʋʋ: 24 km²
Internet nimaɣ: .cl

Silii kɛna Amreika nɛ hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ naɖɩyɛ nɛ ajɛya wena awɛ kamaɣ yɔɔ yɔ ana yɔ: hayʊ kiŋ lɛ Peruu, hayʊ kiŋ nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa lɛ Polivii, wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa lɛ Arizantini. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩkpaɣna Atakama kañɩŋ pʊsaɣ piwolo pɩsɩɩna Hɔrini. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛ komina wɛɛ kɩñɩnɩɣ ɖɔɖɔ se kɩmʊ Antariki keteŋa hɔɔlɩɣ nakʊyʊ ɖɔɖɔ.

Ɖɩwalanzɩ taa makɩɣna ɛzɩ 1 236 000 km2 yɔ nɛ ɛyaa kpeekpe kpɛndɩ 16 634 603. Tɛtʊ ndʊ lɩm cɔ-tʊko nɛ pɩta nɛ tɩwɛɛ Falparayiso taa nɛ payaɣ-tʊ se Pakɩ tɛtʊ yɔ tɩwɛ ɖɔɖɔ Silii taa ɖooo pɩnaɣ 1 888. Tɛtʊ ndʊ tiposina Silii nɛ kilomɛtana ɛzɩ 3 000 yɔ.

Silii tɛtʊ sɔsɔtʊ payaɣ se Santiyago. Silii, Arzantini nɛ Iriigʊyee ajɛya taa kɛ Erɔpɩ ɛsa kuliye tɔm kɩlɩ tɔyʊ. Silii kɛna ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩkɩlɩ wobu nɛ ɛsɩndaa kɛ Amerika Latini kpeekpe taa, pɩotasɩ ɖɔɖɔ lɛ peeɖe ɖɔɖɔ kɛ mʊlʊm nɛ tɔkɩm takɩlɩ tɔyʊʊ. Pɩkɛna ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa temokrasi wɛ camɩyɛ yɔ. Kʊnʊŋ ŋgʊ pɔyɔɔdɩɣ komina tʊma taa nɛ pawɩlɩɣ-kʊ sukulinaa taa yɔ ŋgʊ lɛ siliyɛŋ ɛsɩpañɔlɩ. Pɔyɔɔdɩɣ ɖɔɖɔ riina simi, mapiidiigiini yaa ayimara nɛ fanaga rapanuwi.

Liidiye nɖi spɔtɔkɩ peeɖe yɔ nɖɩ lɛ pezo. Silii mʊ kɩ-tɩ yɔɔ caaʊ kɛ salaŋ fenaɣ 18 pɩnaɣ 1810 nɛ pañɩɣ nesɩ kpataa kɩ-tɩ yɔɔ wɛʊ mbʊ lɛlaɣ fenaɣ 18 pɩnaɣ 1810. Pɩnaɣ 2010 taa kɛ Silii ɛjaɖɛ sʊ OCDE ŋgbɛyɛ taa. Kpaɣ lakɩŋ fenaɣ 11 pɩnaɣ 2006 lɛ Michelle Bachelet kaakɛŋna Silii ɛjaɖɛ ñʊʊtʊ. Ɛ-tɛ alɩwaatʊ tɛ lakɩŋ fenaɣ 11 pɩnaɣ 2010.

Pɔtɔ caca kɩfalʊʊ lɛ palɩzɩ Sebastián Piñera se ɛkɛ ɛjɑɖɛ nɖɩ ɖɩñʊʊtʊ kpaɣna lakɩŋ fenaɣ 11 pɩnaɣ 2010 pɩsɩɩna lakɩŋ fenaɣ 11 pɩnɑɣ 2014. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩñʊʊtʊ kɩfalʊ yɔ ɖoɖoo Michelle Bachelet.