Ramsès 2

Pɩlɩɩna Wikipediya
RamsesIIEgypt

Ramsès 2 (Egipiti kɩbɩnʊʊ kʊnʊŋ taa lɛ, Ousirmaâtrê Setepenrê, Ramessou Meryamon), ɛkɛ Egipiti ɛjaɖɛ wiyaʊ naatozo tʊ kewiyaɣ kɩɖɛzaɣ 19 ñɩŋa taa. Palʊla-ɩ pɩnaɣ -1304 hɛkɩŋ taa mbʊ yɔ nɛ ɛsɩ Pi-Ramsès pɩnaɣ -1213 cɔlɔ mbʊ yɔ. Paya-ɩ ɖɔɖɔ se Ramsès Kɩkɩlʊ yaa ɖɔɖɔ Ozymandias, Manéthon ñayaɣ-ɩ se Ramsès (yaa Ramessès Miamoun, Rampses). Ɛcaɣ kewiyaɣ kpelaɣ yɔɔ kpaɣ nɛ pɩnaɣ -1279 ŋtalɩ pɩnaɣ -1213.

E-kewiyaɣ alɩwaatʊ ɖaɣla kamaɣ fɛyɩ nɛ eyeke a-alɩwaatʊ kpaɣ kewiyaɣ kɩɖɛzaɣ 19 ñɩŋa pɩnzɩ hɔɔlʊʊ mbilim. Pɩtasɩ kumolaa wena ɛma payi ɛ-ɛjaɖɛ hɔɔlɩŋ tɩŋa taa yɔ (tɩna patʊyɩ-ɩ hɩɖɛ se Egipiti wiyaʊ mayʊ), eyeba pasaɣ-ɩ sɩɣʊ kpelesi ɛzɩ ɛ-lɛzʊʊ yɔ nɛ eyele pataɖɩɣ ɛ-hɩɖɛ Ɛsɔ sɛtʊ kuduyuŋ tɩŋa yɔɔ kɔzɩ kɔzɩ Egipiti ɛjaɖɛ awiyaa lalaa kuduyuŋ yɔɔ nɛ pɩwɛɛ ɛzɩ ɛ-maɣmaɣ ɛmana-ɩ yɔ. Keɖeɣa tʊma ana nɛ matʊ sɔsɔtʊ tʊma ana ɛ-hɩɖɛ taa yeki se ɖɩnɩɣ tɔbʊʊ mbʊ pʊyɔɔ ɖɩna-ɩ paa keɖeɣa wondu kuduyuu ŋgʊ lɛ kɩ-taa, kɩñɩtɩ kɩwɛna Egipiti kɩbɩnʊʊ piliŋga nakɛyɛ yɔ.

E-kewiyaɣ mawayi fɛyɩ ñɩŋa ŋga ka-ɖaɣla pɩtalɩ pɩnzɩ 66 nɛ ŋga kɛna kpaagbaa kewiyaɣ ŋga ka-taa Egipiti kɩbɩnʊʊ hiɣ kɩ-tɩ yɔ. Wiyaʊ ɛnʊ ɛwɛna halaa hiu nɛ naalɛ (patɩŋa payɩ mbʊ yɔ ɛyaa-wɛ se halaa sɔsaa). Néfertari ɛkɩlɩ sɔɔlʊʊ nɛ ɛlɩzɩ-ɩ kuduyuŋ sakɩyɛ yɔɔ nɛ ehuyi-ɩ tɛtɛɛ kuduyuu kɩbaŋʊ nakʊyʊ abilaa kɛdɛŋga taa Thèbes wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ kideŋ yɔɔ nɛ Abou Simbel matʊ wɩlɩna kewiyaɣ hɔʊ sɔɔlɩm.

Ɛnɛ ɛ-halʊ Néfertari palʊla abalɩpiyaa kagbanzɩ, pa-taa kɔyɔ Mériatoum (yaa Méry-Atoum), Rê layʊ sɔsɔ, nɛ halɩpiyaa kagbanzɩ pa-taa kɔyɔ Mérytamon.Isis-Néféret (yaa Iset-Nofret), piyaa lʊbɛ ɖoo pa-taa kɔyɔ Bentanat, Khâeemouaset nɛ Mérenptah weyi ɛkaɣ lɛɛzɩɣ Ramsès nɛ pʊwayi ɛ-halɩpiyaa loɖo. Bentanat (yaa Bint-Anath), Mérytamon (paya-ɩ ɖɔɖɔ se abiɖe kʊʊlʊm), Iset-Nofret 2, Hénoutmirê, Hénouttaouy nɛ Nebettaouy.

Abydos Tempelrelief Ramses II. 15

Ɖɔɖɔ Babylone wiyaʊ pɛlɔ nɛ Siiri wiyaʊ pɛlɔ nɛ Hittit wiyaʊ pɛlaa naalɛ, wiyaʊ sɔsɔ Hattousili 3 tʊ pɛlaa (pɩnaɣ -1264 ŋtalɩɣ -1234), pa-taa kɔyɔ Maâthornéferourê nɛ ɛ-kɔɔ weyi ɛkpaɣ-ɩ pɩnaɣ 44, yaa pɩnaɣ 1237 cɔlɔ mbʊ yɔ. Ɛ-halaa tɩŋa lʊlɩ-ɩ nɛ piyaa sakɩyɛ sakɩyɛ, piyaa mɩnʊʊ nɛ nɩɩlɛ nɛ loɖo pɛwɛɛ.