Olivi

Pɩlɩɩna Wikipediya

Olivi kɛna tɩʊ sɔzɩŋ ñɩŋgʊ nakʊyʊ pee. Mediteranee taa kɛ olivi lɩnaa. Haɖaʊ nɛ tɩŋ sɔʊ tʊmɩyɛ taa lɛ, olivi wɛ pɩlɩʊ ŋgʊ kɩ-taa tɩŋ pee wena awɛna mʊtʊ yɔ yaa wena a-taa pee tapaɣlɩ yɔ. Olivi tɔnʊʊ wɛ lɛfɩɩɩ nɛ piye kʊɖʊmɖɩyɛ wɛna pɩ-taa. Pee wena atapɩta yɔ, a-tomnaɣ wɛna hatʊ lɩm sɛmɩŋ ɛlɛ akɔŋ se apʊwa lɛ, apɩsʊ kpɛdɩŋ sɛmɩŋ. Papaɣzʊ olivi pee kpɛʊ yaa koyu kɛ aloma fenaɣ nɛ saŋgayɩŋ fenaɣ taa kɛ tɛtʊ putuuɖe nɛ hayʊ kiŋ.

Siini ɛjaɖɛ taa olivi nakʊyʊ wɛɛ ɖɔɖɔ nɛ pokoyu-kʊ ɛzɩ pɔm pee yɔ nɛ payaɣ olivi pee lɛ, pɩñazʊ-wɛ ɛzɩ pa-ñɩna tɔm pɔyɔɔdʊ yɔ. Pɩtɛkɛ nʊm ɖeke palakɩna olivi, ɛlɛ papɩzʊ pɔtɔɔ yem ɛlɛ pɩwɛɛ se pɔñɔɔzɩ pee ana camɩyɛ pʊcɔ. mbʊ pʊyɔɔ yɔ pee ana awɛ ñaŋ. Ɛlɛ kacalaɣ taa payayʊ olivi yɔ nʊm kɛ palakɩ. Pɩnzɩ mɩnɩŋ naatozo pʊcɔ palʊlʊ Yesu lɛ, nɔɔyʊ kaatɛma olivi tɔm yɔɔdʊ alɩwaatʊ ndʊ ɛnɩnaɣ nʊm sʊzɩŋ nɩmbʊ yɔ. Ɛnʊ lɛ Théophraste nɛ ɛyɔɔda se nʊm mbʊ ɛnaɣ nɛ ɛnɩʊ pʊ’sɔzɩŋ kɛ mbʊ yɔ, pɩlɩna olivi taa.

Olivi tɩŋ paɣla pazɩ nɛ kʊlʊlʊ lɛ pee wɛ comcom. Olivi pee pʊʊ nɛ paakoyu pee ana lɛ, popou kabasɩ kɛ tɩʊ tɛ nɛ ɛyʊ kpaɣ tɩʊ nɛ ekoyu, ɛñamsʊ yaa ekoyu nɛ ɖaʊ nɛ pʊtɔlʊ kabasɩ yɔɔ tata. Papɩsʊ pɔbɔ kabasɩ kɛ tataa lɛ pokoyi nɛ ɖaʊ yaa ɛzɩ ñɩɣɩyʊ ŋgʊ kɩñamsʊ tɩʊ nɛ pee tɔʊ yʊʊ yʊʊ kɛ kabasɩ yɔɔ tataa. Papaɣzʊ olivi pee wena pɔtɔkɩ-yɛ koyu kɛ kpaɣ salaŋ fenaɣ pɩkɔɔ pɩsɩɩona saŋgayɩŋ fenaɣ taa. Pɩkazɩ olivɩ pee wena palakɩna nʊm yɔ, kamɩŋ fenaɣ nɛ lɛlaɣ fenaɣ taa pokoyu olivi ŋgʊ.


Paalɩzʊ nʊm mbʊlɛ pɩkɩlɩ wewe se pɩkɛna evemiye nɖɩ pokoyu pee ana pɩkɛ mbʊ yɔ sɔnzo wɛɛkʊ-yɛ yaa akɩlʊ ñɩŋʊ. Olivi pee wɛ ndɩ ndi : Kɩsɛma wɛ, kɩkpɛda yaa yuulee ñɩna wɛ ɖɔɖɔ, naayɛ wɛ ɛlɛ asida nɛ awɛ cɔɖʊcɔɖʊ kɩkpɛdɩm yaa yuulee, kʊlʊmʊ nɛ pee lɛɛna wɛ ɛzɩ sʊtʊ lɩm yɔ.