Luganda
Apparence
Luganda kɛna kʊnʊŋ ŋgʊ pɔyɔɔdʊʊ Ugandaa ɛjaɖɛ taa yɔ. Kɩwɛ Pantʊ tɛ kʊnʊmɩŋ pɩlʊʊ taa. Ɛyaa mba panɩʊ kʊnʊŋ ŋgʊ yɔ pɛkɛ liŋgala mba nɛ mba panɩʊ-kʊ yɔ patalʊʊ ɛzɩ miliyɔɔnaa lʊbɛ yɔ. Mba pɛtɛkɛ lugandaa mba nɛ panɩʊ-kʊ kɩnɩʊ yem yɔ patalɩɣʊ ɛzɩ miliyɔɔnaa 5,6 yɔ.
Luganda kʊnʊŋ masɩ kɔyɔ: a b c d e f g i j k l m n (ŋ ng ŋg ny) o p r s t u v w y z.
Luganga kʊnʊŋ masɩ sɩnɛ pakalɩɣ-sɩ se: /a, b, c, d, e, f, g, i, ɟ, k, l, m, n, ŋ, ɲ, o, p, r, s, t, u, v, w, j, z. Halɩ masɩ kpɛnda kagbaanzɩ: a e i o u. Tanda masɩ kpenda naalɛ: i u nɛ kiwiwaɣ kʊɖʊmaɣ nɛ ŋga lɛ: a. e nɛ o lɛ sɩwɛ hɛkʊ nɛ hɛkʊ.
Tɔm pee naayɛ tʊbʊ kɔyɔ:
| Kabɩyɛ | Luganda |
|---|---|
| Tɛtʊ | Ettaka |
| Ɛsɔta | Eggulu |
| Lɩm | Amazzi |
| Mi | Omuliro |
| Abalʊ | Omusajja |
| Halʊ | Omukyala |
| Tɔɔʊ | Kulya |
| Ñɔʊ | Kunywa |
| Sɔsɔ | -nene |
| Cikpelu | -tono |
| ɖoo | Ekiro |
| Efemiye | Olunaku |
| Camɩyɛ yaa ɖeu | Lungi |