Kilimanjaroo pʋʋ

Pɩlɩɩna Wikipediya
Kilimanjaro 2006-08-13

Kilimanjaroo pʋʋ wɛ Tanzani ɛjaɖɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ nɛ hayi kiŋ hɔɔlʋʋ taa. Mbʋ payaɣ se "Fɔlɩkanɩ" yɔ pɩlabɩ peeye hɔɔlʋʋ taa tam naadozo nɛ pɩla pʋʋ ŋ́gʋ. Kɔɔnaɣ n̄ɩŋgʋ laba wɩsɩ ɖɩɖʋyɛ hɔɔlʋʋ taa nɛ pɩkʋyɩ pɩtalɩ ɛzɩ mɛtɛnaa 3 962 yɔ. Payaɣ-kʋ se "Sira". Kɩlɛlʋʋ n̄ala wɩsɩ ɖɩlɩyɛ hɔɔlʋʋ taa nɛ kʋkʋ kʋyɩ pɩtalɩ ɛzɩ mɛtɛnaa 5 149 yɔ. Payaɣ-kʋ se "Mawɛnzii".

Tʋŋ Kilimanjaroo pʋʋ ɛsɩntaa

Tozo n̄ɩŋgʋ n̄ala naalɛ mba paba tɛmɩ labʋ yɔ pɛ-hɛkʋ taa. Tozo n̄ɩgʋ kʋnɛ kɩkɩlɩna kʋyʋʋ. Kʋkʋyɩ ɛzɩ mɛtɛnaa 5 891 yɔ. Payaɣ-kʋ se "kiboo". Ŋgʋ kɩlɩna kʋyʋʋ Afrɩka tɛtʋ kpeekpe taa. Ɖooo lɛ, tɛʋ nɩwaɣ nɛ ɖɔmpe sɔsɔna pʋʋ ŋgʋ kʋ-yɔɔ, lɛɛlɛɛyɔ tɩŋ keɖuu yem yem yeba nɛ tɛʋ ɛɛtazɩɣ kɩlʋʋ nɩʋ pʋʋ peeye. Wɩsɩ n̄akɩlɩɣ n̄aɣʋ nɛ tɛtʋ tɛzɩɣ miŋ saɣʋ. Piyebina ɖɔɖɔ nɛ tɛʋ ɛɛtasɩɣ nɩʋ nɛ ɖɔmpe sɔsɔna pʋɖɔɔ. Pɩnaɣ 1973 taa pɔcɔza laʋ nakʋyʋ peeye nɛ paatazɩɣ kɩ-taa tɩŋ keɖuu. Pɩwazɩɣ ɖɔɖɔ nɛ awayɩ kpɩna cakɩ kɩ-taa kaalɛyɩtʋ. Ɛlɛ, paa mbʋ yɔ, tɛʋ ɛɛtazɩɣ nɩʋ nɛ ɖɔmpe sɔsɔna ɛzɩ ɖooo lɛ yɔ.

Kilimanjaro-1938-uwm

Ɖenɖe tɔmpiye «kilimanjaaroo» lɩnaa yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa kɩwɛɛ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ɛzɩma kɩwɛɛ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ɛzɩma palɩzɩ-kʊ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Lɛɣtʊ ndʊ tɩ̃nɩnɩɣ nɛ tɩnaɣ ɛzɩma mbʊ tɛtɛɛ lɩm wɛɛ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ʒɩma pɩtɩŋaa nɛ kɩwɛɛ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ɛzɩma kɩ-yɔɔ wɛɛ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ɛzɩma pɩtɩŋaa nɛ kɩwɛɛ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ɛzɩma mbʊ kɩ-tɛtʊ wɛɛ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ki-soŋaɣt[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ɛzɩma mbʊ ki-soŋaɣ kɛwɛ ɖoo lɔŋ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ɛzɩma mbʊ ki-soŋaɣ wɛ lɛɛlɛyɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Tɛŋ nɩʊ nɩʊ mbʊ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Pɩlɛɣzɩɣ lɛɛzʊʊ mbʊ evemiye taa yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ki-soŋaɣ lɛɣzɩɣ lɛɛzʊ mbʊ lʊŋʊyɛ nɛ yolim yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Kɩ-laŋ nɛ ɛ-taa kpɩna[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Kɩ-kadasɩ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Kʊ-̃nʊʊ yɔɔ kʊyɩ kʊyʊʊ mbʊ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Mbʊ payaɣ se alɩpʊ (alpe) yɔ pɩ-kʊkʊyɩmɩŋ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Kɩ-ɖɔmpe kʊkʊyɩmɩŋ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Kɩ-tɔm[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ɛyaa hukuu huuu mbʊ nɛ pɩɖɛʊna ɛsɩndaa ɖɛnaʊ yɔɔ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ɛzɩma palɩ kɩ-yɔ nɛ ɛzɩma palakɩ-kʊ nɛ tʊmɩyɛ siŋŋ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Pacalʊʊ kɩ-yɔɔ kpaʊ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ɛsɔ nʊmɔʊ aŋgba tʊma[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Paa ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ̃nɩnʊʊ se ɖɩwaa kɩ-yɔɔ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Samaɣ ̃nʊʊ nɛ ndʊ pɔyɔɔdɩ kɩ-yɔɔ ɖooo caanaʊ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ɛzɩma mbʊ pɛtɛyɩ ɛyaa yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Kʊnʊmɩŋ ̃nɩnʊʊ nɛ ɛ-tɩlʊʊ tʊma[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Kpɛlɛkʊʊ tʊmɩyɛ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ndʊ tɩ-yɔɔ ɛyaa tisuu yɔ nɛ sɔnzɩ nzɩ palakɩ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Kuduyiŋ weyi pasʊʊ ɛ-tɛɛ nɛ caanaʊ haɖaʊ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Tʊma ndɩ ndɩ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Ɛzɩma mbʊ pakandɩyʊʊ kɩ-yɔɔ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Pɔɖɔŋʊʊ nʊmɔʊ kɩɖaɣlʊʊ nɛ powoki pakpaɣ kɩ-yɔɔ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

=Nʊmɔʊ kɩɖaɣlɩŋ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Kɩmʊ nimiye[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Kɩ-yɔɔ kpaʊ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Kɩ-yɔɔ mɛlʊʊ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Mbʊ kɩkɛ paa sɔnzɩ nzɩ sɩ-taa yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Takayɩsɩ lɛɛsɩ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Tɔm lɛɛtʊ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Takayɩsɩ nzɩ sɩyɔɔdʊʊ kɩ-tɔm yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Awayɩ kpasɩs[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Takayɩhayʊʊ tɛɛ tɔm nɛ ɖenɖe panaɣ-tʊ yɔ[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]