Johanɛsɩ Ɛsɔ sɛtʊ ŋgbɛyɛ

Pɩlɩɩna Wikipediya

Johanɛsɩ Ɛsɔ sɛtʊ ŋgbɛyɛ pɩkɛ cɔɔkɩ ŋgbɛyɛ naɖɩyɛ, Ɛnglɩsɩ pasɩtɔɔr waa pazɩna-ɖɩ mba yɔ John Smyth kɛ Hollande pɩnaɣ 1609 nɛ pʊwayɩ kɛyɔ Thomas Helwys kɛ Angletɛrɩ pɩnaɣ 1612. Ŋgbɛyɛ ndɩ pasɩma-ɖɩ nɛ mbʊ petisi Ɛsɔ Tɔm takayaɣ yɔɔ, lʊlʊʊ kɩfam, Ɛsɔ tɛ lɩm sɔʊʊ kɛ ɛyʊ sɔsɔ weyi ɛkɛ ɛ-tɔm mʊyʊ, ɛwɛna ɛ-tɔm susuu tʊmɩyɛ paɣtʊ ɛ-maɣzɩm taa yɔ. Pɩtalaɣ pɩnaɣ 2010 lɛ papɩzɩɣ pakalɩ ɛyaa ŋgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa pɩtalɩ miiliiyɔɔ waa 100 mba pɛkɛ sɔɔlɩyaa.

Johanɛsɩ Ɛsɔ sɛtʊ ŋgbɛyɛ nɖɩ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩyaa se baptɩstɩ cɔɔcɩ, cɔɔcɩ ŋgʊ kɩpaɣzɩ Ɛŋglɩsɩ nindiyu yaa pasɩtɔɔr John Smyth, ɛɛkɛ aŋglɩkan fada kɩbɩnʊ nɔɔyʊ weyi pɩhayɩ nɛ ɛsɔɔlɩ ɖaɣnɩ paɣzɩɣ Ɛsɔ tɔm takayaɣ kpɛlɛkʊʊ yɔ. Smyth ɛnʊ pakpa-ɩ nɛ ɛkɛ aŋglɩkan fada pɩnaɣ 1594 kɛ Ɛŋglɩsɩ ɛjaɖɛ taa. Piteleɖi ɛzɩ pakpa-ɩ cɔjɔtʊ lɛ ɛsɔɔlɩ se ɛɖaɣnɩ paɣzʊʊ ɛsɔ yɔɔ tisuu tɔm kpɛlɛkʊʊ pɩlɩna ɖooo kiɖe tɛɛ. Pɩtɩŋna ɛzɩma ɛyaa sakɩyɛ sakɩyɛ seɣta-ɩ mbʊ lɛ ekizi aŋglɩkan Ɛsɔ sɛtʊ ŋgbɛyɛ nɛ ɛɖɛɛ ɛcaɣ Hollande pɩnaɣ 1607 ɛ nɛ ɛyaa lalaa mba pɔsɔɔlɩ ɛ-tɔm ndʊ yɔ.

Pɩkɔma pɩnaɣ 1609 pɩnaɣ pakpaɣ ɛzɩ ŋgbɛyɛ nɖɩ ɖɩñɔɔ yɔ, lɛ ɛsɔ ɛyaa lɩm patalɩ ɛyaa hiŋ natozo nɛ loɖo. Thomas Helwys tʊlɩ kajalaɣ baptɩstɩ cɔɔcɩ kɛ Angletɛrɩ tɛtʊ ndʊ payaa se Spitalfields yɔ tɩ-taa, tɩwɛna Londre nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa kiŋ kɛ pɩnaɣ 1612. Baptɩstɩ ŋgbɛyɛ nɖɩ ɖɩkɩlɩ ɖɔʊʊ nɛ paɣlʊʊ kedeŋa kpeekpe taa yɔ wɛ Etaazuunii ɛjaɖɛ taa kɛnɛ nɛ papɩzɩ pakalɩ ɛyaa patalɩ miiliiyɔɔ waa 38,8 kpaɣ pɩnaɣ 2002.