Itaalii kʊnʊŋ

Pɩlɩɩna Wikipediya

Itaalii kʊnʊŋ kɛ kʊnʊŋ ŋgʊ kɩlɩna Romanɩɩ kʊnʊmɩŋ agbeelaa taa nɛ kɩ-tɛ kɛ Ɛndɩ Erɔpʊ cejewiye taa. Ɖɩnaɣ se Romanɩɩ nɛ Italii yɔɔdasɩɩ ɖɔɔ sakɩyɛ. Dante kʊma Italii kʊnʊŋ kɛ hɩɖɛ nɛ paya-kʊ se Si kʊnʊŋ nɛ pamaazɩ kʊ nɛ Oc (Occitan) kʊnʊŋ nɛ Oil (Fransɩɩ) kʊnʊŋ, mbʊ yɔ pɔyɔɔdʊʊ na se ɛɛɛ kɛ kʊnʊmɩŋ nɩɩdozo ʊnʊ ɛ-daa, ɖɔɖɔ ɛzɩ ɛjaɖɛ taa kʊnʊmɩŋ lɛɛŋ taa yɔ.[1][2]

Itaalii kʊnʊŋ kɩfalʊ kɛ yɔɔdaɣ ŋga kehiya nɛ kacaɣa ageeta lɛɛna taa kʊnʊmɩŋ yɔɔ nɛ kɩwalɩ a-da pɩkɩlɩ kɩmaɣma kɩ-tɛ egeetiye taa, kɔzɩ kɔzɩ pɩ-kɛ Toskaŋ kʊnʊŋ Florence kʊnʊŋ Pisa nɛ Sienne kʊnʊmɩŋ.

Toskaŋ kɛ kʊnʊŋ ŋgʊ Dante Alighieri nɛ Pétrarque nɛ Boccace pama nɛ pɛ-takayɛsɩ nɛ pamaazɩ se panaadozo pɛkɛna takayɛsɩ mayaa sɔsaa kɛ Italii kɛ hɛkʊ pɩnzɩ alʊwaatʊ taa. Kɩkɛ Florence tɛtʊ taa kʊnʊŋ, nɛ kɩwɛna samtʊ kɛ kɩ-tɛ maʊ keɖeya taa. Kɩkɛ ajɛyɛ kpeekpe kʊnʊŋ kɛ ɛzakuliye nɛ keɖeɣa nɔmɔʊ taa nɛ Erɔpʊ ajɛyɛ taa kʊnʊmɩŋ tɔmpe lɩzɩʊ taa lɛ ɖɩnaɣ se Italii kʊnʊŋ wɛna tɔm sakɩyɛ kɛ kʊnʊmɩŋ ʊnʊ ɛ-taa, kɔzɩ kɔzɩ miziiki hɔɔlʊʊ taa. Paɣtʊ taa lɛ Italii kʊnʊŋ tɛ tɔm cɔlʊʊ lɛɛzɩʊ kɩfam taa kɛ Pietro Bembo lɩzɩna lɩmaɣza sakɩyɛ nɛ ɛwɩlɩ.

Bibliographie[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

Notes et références[ñɔɔzɩ | ñɔɔzɩ wikicode]

  1. Simone 2010
  2. Berloco 2018