Hɩlaɣ

Pɩlɩɩna Wikipediya
Hɩlaɣ

Hɩlaɣ nɛ sakɩyɛ taa lɛ, hɩsɩ. Hɩsɩ wɛ ndɩ ndɩ. Nasɩyɛ wɛɛ ɛlɛ sɩ-nɔsɩ wɛ ɛzɩ ndoma yɔ nɛ patʊlɩ-sɩ pɔŋ naatozo; naalɛ wɛ cemeŋje nɛ lɛɛkʊ hɛkʊ taa; nasɩyɛ wɛ lʊʊʊ nɛ cemeŋje pɔŋ wayɩ lɛ, ɖooo tɔbʊʊ tɛɛ kɛ patʊla leɛkʊ. Hɩsɩ nasɩyɛ ɛlɛ, sɩwɛ ɛzɩ loyuu yɔ yaa sɩwɛ kulukulu, lɛɛsɩ wɛ ɛzɩ ñɩtʊ ndʊ tɩ-yɔɔ wɛ koonim yɔ, nzɩ sɩwɛ ɛzɩ nɔndɔŋ yɔ sɩwɛɛ, pasakɩ ɖɔɖɔ pɛɛ kɛ hɩsɩ. Nɔndɔŋ, saŋgʊnaa nɛ aŋganda wɛ ɖɔɖɔ hɩsɩ pɩlɩŋ taa.

Hɩlaɣ hʊlɩyʊ cʊnʊʊ ɛ-tɔm pe yaa e-wendu nɛ tɩwɛɛ leleŋ kɔŋŋgɔ nɛ tɔm pe wena alɩʊ nɛ ɛ-hlaɣ taa yɔ, atɩŋgʊ ɖama ɛzɩ nandʊ nʊm kpeŋgʊʊ tɩ-ɖaʊ yɔɔ yɔ. Hɩlaɣ hʊlʊ ɛɛpɔzʊʊ paa ɛsɩmtaa se pocuuzi cɩmʊ nakʊyʊ pʊcɔ pɩwɛɛ leleŋ. Pahʊlʊ hɩsɩ hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ taa nɛ sɩwɛna tɔbɩŋ ndɩ ndɩ ɖɔɖɔ. Haɖaa, ninɖiyaa, agbama, kpagbasɩ kpayaa, cʊŋ mayaa yaa yoŋ laɖaa hʊlʊʊ hɩsɩ ndɩ ndɩ pɩlɩɩna pa-tʊma yɔɔ nɛ pɛɖɛyʊʊ ɖama yaa pa-tɩ. Ɖooo ɛlɛ, pa-hɩsɩ hʊlʊʊ taa kɛ mbʊ yɔ, patamakɩ cɩmɩŋ.

Ɛlɛ alɩwaatʊ ndʊ tɩ-taa cɩmɩŋ paɣzɩ lɩʊ yɔ, pahɩlʊʊ hɩsɩ yɔ papɩzʊ nɛ pesidi-cɩmʊ nɛ sɩtasɩ wɛʊ leleŋ kɔŋgɔ. Cɩmɩŋ wondu ndɩ ndɩ taa papɩzʊ pahʊlɩ hɩsɩ nɛ pɩsaɣ na ɖama. Hɩsɩ hʊlʊ wɛna pɩlɩŋ ndɩ ndɩ: ɛsɔ samtʊ hɩsɩ hʊlʊ wɛna sɩ-ndɩ nɛ agɔlɔma taa ñɩnzɩ ɛzɩ habɩyɛ hɩsɩ wɛɣna nɛ sɩ-soo sɩwɛʊna sɩ-ndɩ nɛ kamɩŋ hɩsɩ nɛ sɩ-kamʊʊ yɔ. Ɖɔɖɔ ɛzɩ sɔnzɩ ndɩ ndɩ hɩsɩ nɛ si-soo pɛwɛʊna ndɩ nɛ kasandʊ natʊyʊ yem yɔ.

Tɔm biye hɩlaɣ kɛna cɩmʊ wonuu ŋgʋ kʋpɔzɩɣ siŋŋ size kɩ-hʋlʋyʋ ɛwɛna feziŋ camɩyɛ yɔ. Pa-hʋlʋʋ kɛ lɛ, ke-wilitu lɩɣʋna heelim mbʋ hʋlʋyʋ hosu yɔ pɩ-taa. Heelim mbʋ piyekina nɛ, hɩlaɣ pazɩɣ wiliu. Heelim mbʋ pɩlɩɣna hʋlʋyʋ ndomee yɔɔ. Hɩsɩ nasɩyɛ wɛɛ lɛ, pasaɣ-sɩ nɛ tɩŋ, nɛ nasɩyɛ ɛlɛ ñɩɣtʊ ndɩ ndɩ palabana-sɩ yaa hʊɖʊbanaa kɛ palakɩna paba. Poluki hɩsɩ nasiyɛ nɛ mɔɔ nɛ patʊlɩ-sɩ pɔŋ sakɩyɛ sɩ-hɛkʊ taa.